Η Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Μυρτώ-Μαρία Μυλωνά εξηγεί τι είναι αυτή τη διατροφική κουλτούρα που δεν είναι και τόσο νέα.
Η διαισθητική κατανάλωση φαγητού ξεκίνησε τη δεκαετία του ’90 και μάλιστα από διαιτολόγους, με την Εvelyn Tribole και Elyse Resch να υπερασπίζονται τον συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Ενδεχομένως, όμως, να έχει τις ρίζες της και παλαιότερα, αφού οι άνθρωποι είμαστε από τη φύση μας γεννημένοι να τρώμε διαισθητικά.
Το παράδειγμα των παιδιών
Δείτε, για παράδειγμα, τα παιδιά και πόσο εξαιρετικά ρυθμίζουν το πόσο θα φάνε, ενώ είναι σε επαφή με το σώμα τους (πάντα όσο οι γονείς επιτρέπουν). Τρώνε όταν πεινούν και σταματούν όταν χορταίνουν. Εξισορροπούν με φυσικό τρόπο την πρόσληψη τροφής από μέρα σε μέρα ανάλογα με τις ανάγκες τους. Υπάρχουν μέρες που μπορεί να καταναλώσουν μεγάλες ποσότητες τροφής, ενώ άλλες μπορεί να μην φάνε σχεδόν τίποτα.
Τι συμβαίνει όταν μεγαλώνουμε;
Καθώς μεγαλώνουμε, μαζί με την αθωότητα μας χάνουμε και την εσωτερική μας ικανότητα να είμαστε σε επαφή με το σώμα μας και να ακούμε τη διαίσθηση μας. Κάπου μπαίνουν οι κανόνες και τα «πρέπει», κάπου το φαγητό αποκτά τον ρόλο της ανταμοιβής, κάπου αρχίζουν τα γνωστικά παιχνίδια σε σχέση με το φαγητό και τους συνδυασμούς, κάπου βλέπουμε τη μαμά να κάνει δίαιτα και τον μπαμπά να ανησυχεί που φουσκώνει η κοιλίτσα και κάπως έτσι… το χάνουμε.
Γιατί τρώμε;
H απάντηση στην ερώτηση: «γιατί τρώμε» θα έπρεπε να είναι εύκολη: «γιατί πεινάμε». Αυτή είναι και η αρχή της διαισθητικής διατροφής: τρώμε όταν πεινάμε και σταματάμε μόλις νιώθουμε χορτάτοι. Το πρόβλημα είναι ότι δεν τρώμε μόνο όταν πεινάμε και μάλιστα υπάρχουν άνθρωποι που παραδέχονται ότι δεν έχουν νιώσει ποτέ το αίσθημα της πείνας. Τρώμε όταν είμαστε στεναχωρημένοι ή όταν χρειαζόμαστε να αντιδράσουμε σε κάποιο ερέθισμα ή επειδή προσπαθούμε να είμαστε «καλό παιδί» ή για να καλύψουμε ένα κενό.
Μεγαλώνοντας χάνουμε επαφή
Μεγαλώνοντας χάνουμε την επαφή με το σώμα μας (που ξέρει άριστα τι να κάνει με το φαγητό) και επηρεαζόμαστε από φίλους, γονείς, και διάφορους διατροφικούς «κανόνες» της κοινωνίας. Και έτσι το φαγητό, που από μόνο του είναι απλά φαγητό και καύσιμη ύλη για το σώμα, αρχίζει να αποκτά άλλες διαστάσεις που δεν έχουν καμία σχέση με την πείνα. Μαθαίνουμε τι επιτρέπεται ή δεν επιτρέπεται να φάμε, πού και πώς πρέπει να τρώμε και αποκτάμε κοινωνικές συνήθειες που ελάχιστα σχετίζονται με τις δικές μας ενστικτώδεις διατροφικές συνήθειες.
Διαισθητική διατροφή
Η διαισθητική διατροφή, όμως, δεν υπακούει σε κατευθυντήριες γραμμές για το τι ή το πότε θα πρέπει να φάτε ή το τι θα πρέπει να αποφύγετε. Στην πραγματικότητα είναι μια φιλοσοφία – στάση ζωής που καθιστά το άτομο «εμπειρογνώμονα» του σώματός του: Μαθαίνω να ακούω και να σέβομαι το σώμα μου και τα σήματα που μου δίνει όπως της πείνας και κορεσμού. Με αυτόν τον τρόπο προάγεται η υγιής στάση απέναντι στην τροφή και η θετική εικόνα σώματος. Η διαισθητική διατροφή έρχεται σε σύγκρουση με οποιοδήποτε διαιτητικό σχήμα. Δεν υπάρχουν μετρήσιμες θερμίδες ή μακροεντολές και δεν απαγορεύονται τρόφιμα. Οποιοδήποτε υπολογισμός σε νούμερα θερμίδες, βάρος κ.τλ αντενδείκνυται.
Ποιος είναι ο στόχος;
Στόχος είναι το να επανεκπαιδευτούμε να ακούμε τις εσωτερικές μας ενδείξεις. Επίσης, να αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας και τον έλεγχο της διατροφής μας εστιάζοντας στην δική μας εσωτερική αλήθεια που την υποδεικνύει το σώμα μας. Πρώτο βήμα για αυτό είναι να απομακρυνθούν όλα τα εξωτερικά «πρέπει» και να αυξήσουμε την αυτογνωσία μας. Η διαισθητική διατροφή αφορά μια ιδιαίτερα αποτελεσματική προσέγγιση για όποιον έχει υποφέρει από διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά ή αισθάνεται ότι τελμάτωσε με τις δίαιτες αλλά χρειάζεται να ρυθμίσει το βάρος του.
Βασικές αρχές διαισθητικής διατροφής
Η θεωρία της διαισθητικής διατροφής όπως περιγράφεται από της σχεδίαστριες περιλαμβάνει δέκα βασικές αρχές:
- Απορρίψτε τη νοοτροπία της δίαιτας
- Όταν αισθάνεστε πείνα, να τρώτε
- Συμφιλιωθείτε με τις τροφές
- Βάλτε στην σίγαση τον εσωτερικό κριτή
- Σεβαστείτε το αίσθημα πληρότητας: σταματάω να τρώω όταν χορτάσω
- Ανακαλύψτε και δημιουργήστε συνθήκες ώστε να απολαμβάνετε την εμπειρία του φαγητού
- Αντιμετωπίστε τα συναισθήματά σας με τρόπους που δεν περιλαμβάνουν κατανάλωση φαγητού για να τα κατευνάσετε
- Δείξτε σεβασμό και αγάπη προς το σωματότυπο σας
- Γυμναστείτε με γνώμονα την ευεξία που χαρίζει η άσκηση και όχι το «κάψιμο» θερμίδων
- Επιλέξτε τρόφιμα που εξυπηρετούν συγχρόνως την υγεία σας, τις γευστικές προτιμήσεις σας και σας κάνουν να νιώθετε ευεξία
Σωματική και ψυχική υγεία
Η Διαισθητική Διατροφή είναι μια πρακτική, η οποία τιμά τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία. Ευθυγραμμίζεται με την υγεία σε κάθε μέγεθος σώματος γιατί έτσι και αλλιώς ανεξάρτητα με το πόσα κιλά είσαι χρειάζεσαι τροφή. Όλοι οι άνθρωποι, ανεξαιρέτως βάρους και μεγέθους, φύλου και χρώματος δικαιούνται χαρά και σεβασμό.
Οι αρχές της διαισθητικής διατροφής μπορούν να μας βοηθήσουν με δύο βασικούς τρόπους:
- Να αποκτήσουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας σε σχέση με την τροφή, καλλιεργώντας το συντονισμό με τις φυσικές και σωματικές μας αισθήσεις ώστε να καλύψουμε τόσο τις βιολογικές όσο και τις ψυχολογικές μας ανάγκες
- Να μας απελευθερώσει από «σκέψεις δίαιτας». Οι περισσότεροι γνωρίζουν τη ματαίωση προσπαθώντας να «κόψουν» από τη διατροφή τους τροφές ή ποσότητες ή ολόκληρες κατηγορίες πχ τους υδατάνθρακες.
Το διαισθητικό φαγητό έχει σκοπό να σας βοηθήσει να αισθάνεστε καλά για αυτό που κάνετε τώρα. Μπορεί όμως να βοηθήσει να ρυθμίσετε το βάρος σας εάν τρώτε για λόγους που δεν έχουν να κάνουν με το πόσο πραγματικά πεινασμένος ή χορτάτος είστε αλλά περισσότερο με συγκεκριμένα συναισθήματα ή προσωπικά ερεθίσματα.
Βέβαια αν και ακούγεται απλό, δεν είναι εύκολο. Κάποιες φορές τα αυτονόητα είναι και τα πιο δύσκολα στην πράξη, για αυτό να θυμάστε ότι ακολουθώντας αυτή τη φιλοσοφία, θα χρειαστεί να εξετάσετε τα προσωπικά σας όρια και να μάθετε να στηρίζετε τις επιλογές σας.
Το να αναλάβετε την ευθύνη του εαυτού σας δεν είναι εύκολο, είναι όμως εξαιρετικά απελευθερωτικό!
Μυρτώ-Μαρία Μυλώνα
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
www.diatrofi.gr
