Πολλά έχουν γραφτεί για το πώς η Τουρκία χρησιμοποιεί τζαμιά, ιμάμηδες και συλλόγους για να επηρεάσει τη θρησκευτική και πολιτιστική ζωή στην Ευρώπη. Πριν από μερικούς μήνες ολλανδική κοινοβουλευτική έρευνα δημοσίευσε μια έκθεση που προκαλεί ανησυχίες σχετικά με τη συνεχιζόμενη χρηματοδότηση από το Κατάρ και τις τουρκικές οργανώσεις, προς θρησκευτικά κέντρα και τζαμιά, που φαίνεται να έχουν σχεδιαστεί για την προώθηση ελέγχου από τους δωρητές και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα.
Έχουν υπάρξει κείμενα για το πώς ο Ερντογάν εργαλειοποίησε το Milli Görüş ώστε να διαδώσει το Πολιτικό Ισλάμ σε όλη την Ευρώπη. Έχει γραφτεί για το πώς η Τουρκία του Ερντογάν πασχίζει να χρησιμοποιήσει τους Τούρκους που ζουν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης μέσα από δίκτυα ιμάμηδων, τα οποία έχουν καταγγελθεί.
Είναι επίσης γνωστή η εκστρατεία της Τουρκίας στην Αφρική, όπου οι νέες κινήσεις του στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία έχουν προσελκύσει ενδιαφέρον μελετητών και ερευνητών, όπως και οι νέες συμφωνίες με την Κένυα.
Δεν έχουν γραφτεί αρκετά για το σχέδιο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως προς την υποστήριξη αναδυόμενων πολιτικών κομμάτων στην Ευρώπη. Η υποστήριξη του Ερντογάν στα ευρωπαϊκά κόμματα ευθυγραμμίστηκε με τα συμφέροντά του και ενίσχυσε μια άλλη τάση στην ευρωπαϊκή πολιτική: την άνοδο των ισλαμιστικών κομμάτων που υποστηρίζουν την ένταξη των ισλαμικών νομικών παραδόσεων στο κοσμικό κρατικό δίκαιο.
Η Μουσουλμανική Αδελφότητα έχει διαδραματίσει βασικό ρόλο σε αυτήν την εξάπλωση στην Ευρώπη, καθώς ήταν πολύ επιτυχημένη στην παρουσία της ως βασικού εκπροσώπου των μουσουλμανικών κοινοτήτων σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή η επιρροή είναι πιο ορατή στην από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους ιδρυθείσα Ομοσπονδία Ισλαμικών Οργανώσεων, η οποία επιβλέπει δεκάδες οργανισμούς σε όλη την Ευρώπη. Μικρά κόμματα, όπως το κόμμα ISLAM του Βελγίου, που θέλει επιβολή Σαρίας, έχουν επίσης προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους τα ισλαμιστικά κόμματα δίνουν προτεραιότητα στο θρησκευτικό δίκαιο στην πολιτική τους πλατφόρμα.
Βουλγαρία
Ο Τούρκος Πρόεδρος μόλις δέχτηκε αντιπροσωπεία από το Κίνημα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών (MRF), ένα σημαντικό κόμμα στη Βουλγαρία, θέμα που κάλυψε και το Euractiv και τρα τουρκικά ΜΜΕ. Αυτό συνέβη την Κυριακή, 6 Ιουνίου. Ο Ερντογάν συνοδεύτηκε από τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου και από εκπροσώπους του κόμματός του. Το MRF κέρδισε το 20% των ψήφων στις ευρωπαϊκές εκλογές και το 10% στις εθνικές.
Σουηδία
Όπως είχε επισημάνει το Washington Institute for Near East Policy, τον Αύγουστο του 2019, ο Μικαΐλ Γιουκσέλ, Σουηδός πολιτικός τουρκικής καταγωγής, ίδρυσε ένα νέο κόμμα με το όνομα “Nyans”. Κατηγορούμενος για σχέσεις με τους Γκρίζους Λύκους, των οποίων ο πατέρας του είναι μέλος, σήμερα ο Γιουκσέλ θέλει να μπει στο κοινοβούλιο στη Στοκχόλμη. Εκτός από τους δεσμούς με τους Ισλαμιστές που είναι ήδη γνωστοί στη Σουηδία, όπως ο πρώην Υπουργός Κατασκευών Μεχμέτ Καπλάν και ο ακτιβιστής Γιασρί Χαν (πρώην Πράσινο Κόμμα), η πλατφόρμα Nyans θέλει να φροντίσει να τιμωρηθεί η “Ισλαμοφοβία” και να καταστήσει τους ισλαμιστές πολιτική οντότητα.
“Θέλουμε η Ισλαμοφοβία να κηρυχθεί έγκλημα, θέλουμε οι μουσουλμάνοι να αναγνωρίζονται ως μειονότητα στο σύνταγμα”, είχε δηλώσει ο Γιουκσέλ στην τουρκική φιλοκυβερνητική εφημερίδα Daily Sabah. Το Nyans έχει πολύ καλές πιθανότητες να αποκτήσει πολιτική εκπροσώπηση και θα ξεκινήσει με τη συμμετοχή του στις εκλογές του 2022.
Ολλανδία
Το Ντενκ, το κόμμα που ιδρύθηκε από τον Τουναχάν Κουζού και τον Σελτσούκ Οζτούρκ, κατάφερε να βάλει τρεις βουλευτές στο ολλανδικό κοινοβούλιο τον Μάρτιο του 2021. Το κόμμα δεν κρύβει τη σχέση του με την Τουρκία: οι επικρίσεις προς την Τουρκία και τον Ερντογάν απαγορεύονται “δια ροπάλου”, ενώ χαρακτηριστική είναι η άρνησή τους να μιλήσουν για τη γενοκτονία των Αρμενίων. Ο Ολλανδός δημοσιογράφος Κλάις Γιάγκερ συνοψίζει την άποψή του για το φιλοερντογανικό κόμμα στο Le Figaro ως εξής: “Στο Ρότερνταμ, όπου το ένα πέμπτο των ψηφοφόρων είναι μουσουλμάνοι, δημιουργήθηκε ένα ισλαμικό κόμμα που υπερασπίζεται τους Ολλανδούς τουρκικής καταγωγής και διαδίδει τις ιδέες του Ερντογάν. Αυτό το κόμμα υποστηρίζει πλήρως τις πολιτικές του Ερντογάν, ενδιαφέρεται σχεδόν αποκλειστικά για ζητήματα που σχετίζονται με την τουρκική κοινότητα και παρεκκλίνει ελάχιστα από αυτά τα θέματα. Αγωνίστηκε ειδικά για την ίδρυση τουρκικών σχολείων στην Ολλανδία. Το κόμμα προτείνει μια αριστερή οικονομική πολιτική, αλλά η ομιλία του είναι εξαιρετικά στοχευμένη: καταγγέλλει σχεδόν μόνο την ισλαμοφοβία και την εχθρότητα προς τις κοινότητες των μεταναστών”.
Γαλλία
Ο Ναγκίμπ Αζεργκουί μόλις ίδρυσε την Ένωση Μουσουλμανικών Δημοκρατών της Γαλλίας (UDMF), η οποία παρουσιάζει οκτώ λίστες στις περιφερειακές εκλογές στα τέλη Ιουνίου. Το σύνθημα λέει πάρα πολλά για τις προθέσεις του κόμματος: “Όλοι ενωμένοι ενάντια στην Ισλαμοφοβία”. Το κόμμα έχει ορίσει πρώην μέλη μιας λίστας που σχετίζεται με τον Ερντογάν. Η εβδομαδιαία Marianne σε μια έρευνα ονόμασε το κόμμα “Δούρειο Ίππο του του πολιτικού Ισλάμ”.
Ο Ερντογάν χρησιμοποίησε αποτελεσματικά αντιπροσώπους σε πολέμους στη Συρία, τη Λιβύη, αλλά και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Είναι γνωστή η απόπειρα διείσδυσης στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, ενώ έχει γίνει θόρυβος και γύρω από την σκιώδη επιχείρηση στην Υεμένη. Ασφαλώς δεν γίνεται να παραλεφθεί ο τουρκοποιημένος στρατός της Σομαλίας, χώρας που έχει καταστεί προτεκτοράτο της Τουρκίας.
Πλέον όμως υπάρχει μία άλλη, πολιτική πραγματικότητα. Οι “πολιτικοί αντιπρόσωποι”.
Ο Ερντογάν θεωρεί πιθανώς αυτά τα μικρά κόμματα ως έναν αποτελεσματικό τρόπο να επηρεαστούν οι ευρωπαϊκές χώρες μέσω πολιτικών αντιπροσώπων που διατηρούν στενούς δεσμούς με την Τουρκία. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα κόμματα δεν έχουν νόμιμα ζητήματα που πρέπει να διερευνηθούν ή πραγματικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Αυτές οι εξελίξεις υποδηλώνουν ότι οι πολιτικές στην Ευρώπη θα πρέπει να εξετάσουν πολύ σοβαρά το πώς οι δημοκρατικές δομές της θα πρέπει να χειρίζονται την κατάχρηση και τις εχθρικές προσπάθειες – ιδίως από ξένες δυνάμεις – που αποσκοπούν στο να επιβάλουν ανεπιθύμητες ετικέτες στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς της.
Η Ευρώπη αυτές τις μέρες ήταν απασχολημένη με τον Ερντογάν στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ. Πρέπει να ξυπνήσει αντ’ αυτού και να πολεμήσει αυτήν την τουρκική απόπειρα διείσδυσης μέσω των δημοκρατιών της.
Πέτρος Κράνιας
