Ερώτηση με θέμα : “Η συρρίκνωση του δικτύου καταστημάτων των τραπεζών και η επίπτωση της στην ελληνική οικονομία και κοινωνία”, κατατέθηκε από την Κ.Ο. του Κινήματος Αλλαγής. Την ερώτηση συνυπογράφει ο βουλευτής Ροδόπης, Ιλχάν Αχμέτ.
Την τελευταία δεκαετία οι τράπεζες έπαυσαν τη λειτουργία 2.300 καταστημάτων (μείωση 57%) και τον αριθμό των ΑΤΜ κατά 25%. Στο ίδιο διάστημα, ο μέσος όρος μείωσης των καταστημάτων των τραπεζών στην Ευρωζώνη ήταν 36,3% και της μείωσης των ΑΤΜ κατά μόλις 4,8%.
Μόνο το 2020, οι τράπεζες έκλεισαν 180 καταστήματα σε όλη τη χώρα (-10%), ενώ ο συνολικός σχεδιασμός τους προβλέπει άμεσα μια αναλογική μείωση για το 2021.
Για παράδειγμα, η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος έχει ανακοινώσει την παύση λειτουργίας 25 καταστημάτων ή το 7% του δικτύου της, ενώ η Τράπεζα Αττικής διακόπτει τη λειτουργία σε 12 καταστήματα ή το 20% του δικτύου της.
Η Διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς μέχρι τις αρχές Αυγούστου κλείνει ακόμα 64 καταστήματα ή το 15% του δικτύου της, εκ των οποίων τα 25 από αυτά λειτουργούν στην περιφέρεια, ενώ υλοποιείται πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου με ειδικά κίνητρα για τους εργαζόμενους των καταστημάτων που κλείνουν. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Τράπεζα Πειραιώς, της οποίας η πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση κόστισε στο ελληνικό δημόσιο τουλάχιστον 2,3 δισ. ευρώ, από το 2013 ως και το 2020 διέκοψε τη λειτουργία σε 796 καταστήματα ή στο 62% του δικτύου της και μείωσε τον αριθμό των υπαλλήλων της από 18.591 το 2013 σε 9.866 στο πρώτο τρίμηνο του 2021 (μείωση 47%).
Οι παραπάνω μεταβολές, συνολικά, είχαν ανάλογη επίδραση και στον αριθμό των εργαζόμενων τραπεζοϋπαλλήλων, που κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας μειώθηκαν κατά 33 χιλιάδες (ή 50%).
Παρατίθεται το πλήρες κείμενο της ερώτησης.
ΕΡΩΤΗΣΗ
| Προς: | τονΥπουργόΟικονομικών,κ.Χ.Σταϊκούρα |
| τονΥπουργόΕργασίαςκαιΚοινωνικώνΥποθέσεωνκ.Κ.Χατζηδάκη |
ΘΕΜΑ:Ησυρρίκνωσητουδικτύουκαταστημάτωντωντραπεζώνκαιηεπίπτωσητηςστηνελληνικήοικονομίακαικοινωνία
Ησυρρίκνωσητουδικτύουκαταστημάτωντωντραπεζώναναδεικνύεταιπλέονσεέναζωτικήςσημασίαςθέμα,τόσογιατηνομαλήκαιαποτελεσματικήλειτουργίατουχρηματοπιστωτικούσυστήματος,όσοκαιγιατηνοικονομικήλειτουργίατωνεπιχειρήσεωνκαιτωννοικοκυριώνειδικάστηνοικονομικήζωήτηςπεριφέρειαςκαιτελικάγιατηνίδιατηναναπτυξιακήπροοπτικήτηςχώρας.
Ταυτόχρονα,ηίδιαπολιτικήτωντραπεζώνπροκαλείεργασιακήανασφάλειασεεκατοντάδεςεργαζόμενουςτραπεζοϋπαλλήλους,καθώςοιακολουθούμενες-απαράδεκτεςσεπολλέςπεριπτώσεις-πρακτικέςτωνεργοδοτών,τουςοδηγούνεκτόςαγοράςεργασίας,παράτηθέλησήτους.
Ειδικότερα,οιΤράπεζεςτηντελευταίαδεκαετίαέπαυσαντηλειτουργία2.300καταστημάτων(μείωση57%)καιτοναριθμότωνΑΤΜκατά25%.Στοίδιοδιάστημα,ομέσοςόροςμείωσηςτωνκαταστημάτωντωντραπεζώνστηνΕυρωζώνηήταν36,3%καιτηςμείωσηςτωνΑΤΜκατάμόλις4,8%.
Μόνοτο2020,οιτράπεζεςέκλεισαν180καταστήματασεόλητηχώρα(-10%),ενώοσυνολικόςσχεδιασμόςτουςπροβλέπειάμεσαμιααναλογικήμείωσηγιατο2021.
Γιαπαράδειγμα,ηΕθνικήΤράπεζατηςΕλλάδοςέχειανακοινώσειτηνπαύσηλειτουργίας25καταστημάτωνήτο7%τουδικτύουτης,ενώηΤράπεζαΑττικήςδιακόπτειτηλειτουργίασε12καταστήματαήτο20%τουδικτύουτης.
Η ΔιοίκησητηςΤράπεζαςΠειραιώςμέχριτιςαρχέςΑυγούστουκλείνειακόμα64καταστήματαήτο15%τουδικτύουτης,εκτωνοποίωντα25απόαυτάλειτουργούνστηνπεριφέρεια,ενώυλοποιείταιπρόγραμμαεθελούσιαςεξόδουμεειδικάκίνητραγιατουςεργαζόμενουςτωνκαταστημάτωνπουκλείνουν.ΑξίζεινασημειώσουμεότιηΤράπεζαΠειραιώς, της οποίας η πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση κόστισε στο ελληνικό δημόσιο τουλάχιστον 2,3 δισ. ευρώ, απότο2013ωςκαιτο2020διέκοψετηλειτουργίασε796καταστήματαήστο62%τουδικτύουτηςκαιμείωσετοναριθμότωνυπαλλήλωντηςαπό18.591το2013σε9.866στοπρώτοτρίμηνοτου2021(μείωση47%).
Οιπαραπάνωμεταβολές,συνολικά,είχανανάλογηεπίδρασηκαιστοναριθμότωνεργαζόμενωντραπεζοϋπαλλήλων,πουκατάτηδιάρκειατηςτελευταίαςδεκαετίαςμειώθηκανκατά33χιλιάδες(ή50%).
ΗμείωσηαυτήδιαμόρφωσετηναναλογίατουαριθμούκατοίκωνανάτραπεζοϋπάλληλοστηνΕλλάδασε324 προς 1,τηστιγμήπουστηνΕυρωζώνηαντιστοιχείέναςυπάλληλοςσε186κατοίκους.Επιπρόσθετατακλεισίματατωνκαταστημάτωνδιαμόρφωσαντοδείκτητραπεζικώνκαταστημάτωνστοεπίπεδοπουαναλογούν19καταστήματαανά100 χιλιάδες κατοίκους,ενώστηνΙταλίααναλογούν38,στηνΙσπανία49,στηνΠορτογαλία38 και στηΓαλλία34, αριθμός πουαποτελείκαιτομέσοόροτωντραπεζώνστηνευρωζώνη.
Οιδείκτεςαυτοίαναδεικνύουντοστοιχείοτηςσχετικήςδυσκολίαςπρόσβασηςτουπληθυσμούσεχρηματοπιστωτικάπροϊόντακαιυπηρεσίες.
Επιπλέον επισημαίνεται ότιηπρόσβασησεχρηματοοικονομικέςυπηρεσίεςκαιπροϊόντασυνιστάγιακάθεκάθεοικονομικήμονάδαβασικόστοιχείοτηςομαλήςκοινωνικοοικονομικήςένταξηςτης,ενώθεωρείταικρίσιμοςπαράγονταςκαιγιατηνεμπέδωσητηςκοινωνικήςδικαιοσύνης, δεδομένου ότι ηΕυρωπαϊκήΕπιτροπήενέταξεπρόσφατα(αρ.36ΧάρτηςτωνΘεμελιωδώνΔικαιωμάτωντηςΕυρωπαϊκήςΈνωσης)τηνπρόσβασηστηναγοράχρηματοπιστωτικώνπροϊόντωνκαιυπηρεσιώνστονΕυρωπαϊκόΠυλώναΚοινωνικώνΔικαιωμάτων.
Είναι αυτονόητο ότι η μείωσητωντραπεζικώνκαταστημάτωνέχεισημαντικήεπίδρασηστηνεξυπηρέτησητουπληθυσμού,ειδικάτωνακριτικώνήαπομακρυσμένωναπότααστικάκέντρααγροτικώνκαινησιωτικώνπεριοχών,καθώςδημιουργούνταισυνθήκεςτραπεζικούαποκλεισμούστηντοπικήοικονομία.
Αυτόσυνεπάγεταιμειωμένηπρόσβασησεχρηματοδοτικάμέσα,μείωσητηςοικονομικήςδραστηριότηταςτωντοπικώνεπιχειρήσεων,τωνεισοδημάτωνκαιτηςαπασχόλησηςστηντοπικήκοινωνία,στοιχείαπουκαθιστούντουςστόχουςτηςπεριφερειακήςανάπτυξηςτηςχώραςέωλους. Ενώ είναι προφανές ότι θαπρέπειναδωθείιδιαίτερηπροσοχήσεπεριφέρειεςμεπαραγωγική,εμπορική,μεταποιητική,τουριστική,εξαγωγικήδραστηριότηταήκαιεθνικήσημασία.
Καιενώοινέεςεφαρμογέςψηφιακήςτραπεζικήςθααναμενότανναλειτουργήσουνδιορθωτικάωςπροςταπαραπάνω,επιταχυνόμενεςκαιαπότιςειδικέςσυνθήκεςπουεπικράτησανλόγωτηςπανδημίας,καμίαμέριμναδενυπάρχειακόμααπότιςτράπεζεςγιαεκείνουςπουδενέχουνεξοικείωσηήκαιπρόσβασηστιςψηφιακέςπλατφόρμεςσυναλλαγώνήστοδιαδίκτυο.Σεαυτόσυνηγορείότιηχώραμαςκατατάσσεταιστιςτελευταίεςθέσειςμεβάσηταευρωπαϊκάσυγκριτικάδεδομένατου2020καικριτήριοτονευρωπαϊκόδείκτημέτρησηςγιατηνπρόοδοτηςψηφιακήςοικονομίαςκαικοινωνίας(δείκτηςD.E.S.I.)αλλάκαιειδικότερατονκάτωτουμέσουόρουστηνΕΕτουποσοστούτουπληθυσμούπουχρησιμοποιείτηνηλεκτρονικήτραπεζική.
Έτσι,μεβάσηταπαραπάνω,ηπολιτικήμείωσηςτωντραπεζικώνκαταστημάτωνπροβλέπεταιότιθαεντείνεικαιτηναπομόνωσητωνευάλωτωνκοινωνικώνκαιοικονομικώνομάδων,μεταξύτωνοποίωνταφτωχάνοικοκυριάκαιοιμικρέςκαιμικρομεσαίεςεπιχειρήσεις,ενώηπαράλληληπολιτικήδιαχωρισμούτωνπελατώνσεπρονομιούχουςκαιμη,πουακολουθούνοιτράπεζες,θαλειτουργήσειενισχυτικάπροςτηνίδια,λάθοςκατεύθυνση.
Μεόλαταπαραπάνω,οιΤράπεζεςαυτήτηστιγμή,μετάαπότρειςανακεφαλαιοποιήσεις (επιπλέον της τέταρτης της Τράπεζας Πειραιώς),αλλάκαιτηνπρόσφατηστήριξημέσωτουσχεδίου«ΗΡΑΚΛΗΣ»,μοιάζουννααγνοούνεπιδεικτικάτοναναπτυξιακόρόλοτουςκαιτηνανάγκητηςοικονομίαςγιαβιώσιμη,μακροπρόθεσμηπεριφερειακήανάπτυξη,πουθαεξαρτηθείκαιαπότηναποτελεσματικήκαιγρήγορηεισροήκαιδιοχέτευσητωνσημαντικώνεπενδυτικώνπόρωνγιατηνελληνικήοικονομίατουΕυρωπαϊκούΤαμείουΑνάκαμψηςκαιτωνλοιπώνχρηματοδοτικώνεργαλείωνπουπροβλέπονταιγιατηνπερίοδο2021-2027.
Τέλος,ηίδιαπολιτικήσυρρίκνωσηςθέτειπλέονανοικτάσοβαρούςπροβληματισμούςγιατηλειτουργίατουυγιούςανταγωνισμούστηναγοράχρηματοπιστωτικώνπροϊόντωνκαιυπηρεσιών,λόγωκαιπιθανώνεναρμονισμένωνπρακτικώναπότιςΤράπεζες,σεσχέσημετιςπεριφέρειεςπουεπιλέγουνναπαύσουνήνασυνεχίσουντηδραστηριότητάτους.
Απότηνάλληπλευρά,οιπρακτικέςπουακολουθούνορισμένεςτράπεζες,μεμοναδικόσκοπότηναποχώρησητωνεργαζόμενωνμέσωπρογραμμάτωνεθελουσιώνεξόδωνκαιτημείωσητουεργασιακούκόστουςαπότακαταστήματαπουκλείνουν,περιλαμβάνουνπλέοντακτικέςκαιέντονεςοχλήσεις,ψυχολογικήπίεση,απειλή,ηθικήπαρενόχλησηκαιmobbingακόμακαιεργαζομένωνπουανήκουνσεευαίσθητεςήευπαθείςομάδες.
ΑυτήηεπιχειρηματικήκιαντεργατικήπρακτικήπουακολουθείταιαπότιςΔιοικήσειςτωνΤραπεζώνμετηνΚυβέρνησηναμένειαδρανήςκαιαμέτοχη,θέλεινααξιοποιήσειμιααυθαίρετηκαιαόριστηεπίκλησηπερίπλεονάζοντοςπροσωπικού,στιςπεριπτώσειςπουκλείνουνκαταστήματα,υποστηρίζονταςαβάσιμαότιδενυπάρχειάλληδιαθέσιμηεργασίαςγιατουςεργαζόμενουςστηνκάθετράπεζα.
ΟιπρακτικέςαυτέςιδιαίτεραστηνΤράπεζαΠειραιώς,είναισεπλήρηαντίθεσημετιςεργοδοτικέςυποχρεώσεις,όπωςαυτέςπροκύπτουναπότηνευρωπαϊκήκαιελληνικήνομοθεσία,τιςκλαδικέςκαιεπιχειρησιακέςσυλλογικέςσυμβάσειςεργασίας,όπουσαφώςπροβλέπεταιηυποχρέωσητωνεργοδοτώννααξιοποιήσουντουςεργαζόμενουςπουυπηρετούνσεκαταστήματαπουκλείνουν,λαμβάνονταςυπόψητηνυποχρέωσητουςγιαεπανακατάρτισητουπροσωπικούενόψειτωνεπιχειρηματικώντουςσχεδίων,αλλάκυρίωςτηρήτραγιατηνπροστασίατηςαπασχόλησηςστονκλάδο,όπωςπροβλέπειησεισχύκλαδικήΣΣΕ.
Ταυτόχρονα,αυξάνεταιδραματικάηέντασηεργασίαςγιατουςεργαζόμενουςστακαταστήματαπουλειτουργούνκαιεπιφορτίζονταιμετιςεργασίεςτωνκαταστημάτωνπουκλείνουν,ενώδημιουργείακόμαμεγαλύτερεςδυσχέρειεςπρόσβασηςκαιποιοτικήςεξυπηρέτησηςγιατηνπελατεία.
Σταπαραπάνωθέματαέχουναναφερθείμεανακοινώσειςτόσοοισύλλογοιτωνεργαζομένωνόσοκαιοιτοπικοίφορείςπουέχουνεκφράσειέντονεςδιαμαρτυρίεςγιατοκλείσιμοκαταστημάτων.
Με βάση τα παραπάνω ερωτάται ο κ. Υπουργός Οικονομικών ποια είναι η στρατηγική και οι ενέργειες που θα ακολουθήσει:
1. Για την εξάλειψη των φαινομένων τραπεζικού αποκλεισμού που δημιουργούνται στον πληθυσμό από τη συνεχιζόμενη μείωση του δικτύου καταστημάτων;
2. Για την διαφαινόμενη εναρμονισμένη πρακτική των διοικήσεων των τραπεζών που νοθεύουν τον υγιή ανταγωνισμό και δημιουργούν μονοπωλιακές συνθήκες;
3. Για την προστασία των θέσεων στον τραπεζικό κλάδο;
Οι ερωτώντες βουλευτές
