Ο μήνας Δεκέμβριος, είναι ο μήνας της προδοσίας και σύλληψης του επαναστάτη Ρήγα Βελεστινλή. Το ημερολόγιο έγραφε 19 Δεκεμβρίου 1797, όταν ο Ρήγας συνελήφθη από τους αυστριακούς της Τεργέστης, μετά την προδοσία από έναν τυχάρπαστο Έλληνα έμπορο. Μέχρι τότε η τόσο καλά οργανωμένη αυστριακή αστυνομία δεν γνώριζε το παραμικρό για την όλη δράση του Ρήγα στην Βιέννη. Εκεί, για ενάμιση σχεδόν χρόνο ετοίμαζε την μεγαλειώδη Χάρτα του, τον Θούριό του, την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το Στρατιωτικό Εγκόλπιο και τα άλλα έργα του για το στρατηγικό σχέδιο της επανάστασής του.
Στις 20 Δεκεμβρίου 1797 ο αυστριακός διοικητής της Τεργέστης, βαρώνος Brigido, ανέφερε στον υπουργό της Αστυνομίας της Βιέννης, «Μου κατηγγέλθη μυστικά ότι κάποιος Ρήγας Βελεστινλής, ο οποίος χθες (19 Δεκεμβρίου), έφθασεν εδώ με διαβατήριον της αρμόδιας αυτοκρατορικής αρχής, έφερε μαζί του ύποπτα βιβλία, αποβλέποντα εις την παρασκευήν επαναστάσεως εις την Ανατολήν. Συνεπεία της καταγγελίας έδωκα αμέσως εντολήν εις την Ανωτάτην Αστυνομικήν Διεύθυνσιν να συλλάβη αιφνιδίως τον μνημονευθέντα ταξιδιώτην…». Μάλιστα, στο τέλος της αναφοράς του ο διοικητής της Τεργέστης συμπλήρωνε για τον Έλληνα προδότη, «…Σπεύδω να καταγγείλω και το όνομα του εδώ ΄Ελληνος εμπόρου, όστις βεβαίως εκ προθέσεως αξιεπαίνου μου εφανέρωσεν όλην αυτήν την υπόθεσιν». (Βλ. Κων. Αμάντου, Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή, Αθήνα 1930, αναστατική επανέκδοση με την προσθήκη ευρετηρίου επιμ. Δημ. Καραμπερόπουλου, Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα, Αθήνα 1997, αρ. εγγράφου 1, σελ. 3-5).
Μετά την προδοσία, την σύλληψη και έξι μήνες βασανιστήρια με σίδερα στα χέρια και στα πόδια τελικά ο Ρήγας στραγγαλίστηκε μαζί με άλλους επτά Συντρόφους του στο Βελιγράδι. Έτσι, ανακόπηκε η επαναστατική δράση του στην Τεργέστη, ενώ ετοιμαζόταν να κατέβει στην Πελοπόννησο. Με το συγκεκριμένο στρατηγικό του σχέδιο για την επανάσταση των σκλαβωμένων, ο Ρήγας για πρώτη φορά έδινε απάντηση στο αγωνιώδες ερώτημα των ραγιάδων, πώς με ποιόν τρόπο θα αποκτηθεί η ελευθερία.
Γι’ αυτό και ο στρατηγός Μακρυγιάννης διακήρυττε, «Μετά πολλούς αιώνας σκλαβιάς Ρήγας ο Βελεστινλής σπύρει τον σπόρον της ελευθερίας εις τους Έλληνας και τους ενθαρρύνει οδηγών αυτούς τον τρόπον της απελευθερώσεώς των. Οι Έλληνες ενθουσιασθέντες και ενθαρρυθέντες από τους λόγους του Ρήγα έλαβον τα όπλα υπέρ της ελευθερίας».
