Αν απλά δεν μπορείτε να σταματήσετε να (δαγκώνετε) τρώτε τα νύχια σας, ή να τραβάτε τις τρίχες των μαλλιών σας, ειδικά όταν είστε αγχωμένοι, υπάρχει κάτι που αξίζει να δοκιμάσετε.
Αντί να τσιμπάτε ή να τραβάτε το δέρμα σας, απλώς αγγίξτε το απαλά, τρίβοντας ελαφρά τα άκρα των δακτύλων, την παλάμη ή το πίσω μέρος του χεριού, τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα.
Αυτή η στρατηγική, που ονομάζεται “αντικατάσταση συνήθειας” (habit replacement), βοήθησε το 53% των συμμετεχόντων σε μια νέα μελέτη διάρκειας έξι εβδομάδων να περιορίσουν την ανεπιθύμητη συμπεριφορά τους.
“Ο κανόνας είναι απλώς να αγγίζετε ελαφρά το σώμα σας”, δήλωσε στο NBC News ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Steffen Moritz, ειδικός κλινικής νευροψυχολογίας στο πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο Hamburg-Eppendorf στη Γερμανία. “Αν είστε σε φάση αυξημένου άγχους, μπορεί να εκτελείτε τις κινήσεις πιο γρήγορα, αλλά όχι με μεγαλύτερη πίεση στο δέρμα σας”.
Αυτές οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές εστιασμένες στο σώμα (body-focused repetitive behaviors, BFRB) πιστεύεται ότι επηρεάζουν περίπου το 5% των ανθρώπων παγκοσμίως.
Η νέα μελέτη περιελάμβανε 268 άτομα. Είτε είχαν τριχοτιλλομανία, μια κατάσταση κατά την οποία οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στο στρες ή καταπραΰνουν τον εαυτό τους βγάζοντας τα μαλλιά τους, είτε δάγκωναν επανειλημμένα τα νύχια τους ή το εσωτερικό του μάγουλου τους.
Οι ερευνητές είπαν στα μέλη της ομάδας ελέγχου της έρευνας ότι βρίσκονταν σε λίστα αναμονής για θεραπεία (την οποία έλαβαν μετά το τέλος της μελέτης). Στους υπόλοιπους συμμετέχοντες απλά τους έδειξαν πώς να εφαρμόσουν την “αντικατάσταση συνήθειας” μέσω ενός εγχειριδίου και βίντεο.
Εκείνοι που έτρωγαν τα νύχια τους φάνηκε να έχουν το μεγαλύτερο όφελος. Περίπου το 80% των ατόμων στην ομάδα θεραπείας δήλωσαν ικανοποιημένοι με την εκπαίδευση και το 86% θα τη συνιστούσε!
Αν και απαιτείται περισσότερη έρευνα, αυτή η στρατηγική θα μπορούσε να ενώσει τις υπάρχουσες τεχνικές συμπεριφοράς, όπως η εκπαίδευση αποσύνδεσης και αντιστροφής συνήθειας (decoupling and habit reversal training), που χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν άτομα με BFRB.
Κατά την αποσύνδεση, κάποιος μπορεί να αντικαταστήσει μια συμπεριφορά -όπως το δάγκωμα των νυχιών- με κάτι που ξεκινά με παρόμοιο τρόπο, όπως το να σηκώνει το χέρι στο πρόσωπο, αλλά να μην το πηγαίνει στο στόμα παρά να αγγίζει τον λοβό του αυτιού του.
Στην εκπαίδευση αντιστροφής συνήθειας, κάποιος μπορεί παρομοίως να εμπλακεί σε διαφορετική συμπεριφορά. Για παράδειγμα οι ασθενείς μαθαίνουν να σφίγγουν τη γροθιά τους όταν έχουν την επιθυμία να τραβήξουν τα μαλλιά τους. Άλλοι μαθαίνουν να κάθονται πάνω στο χέρι τους εκείνη τη στιγμή.
Μερικές φορές, φάρμακα -όπως τα αντικαταθλιπτικά- συνταγογραφούνται σε άτομα με αυτές τις συμπεριφορές και η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να είναι μια άλλη θεραπευτική επιλογή.
Ο Moritz εκτιμά ότι το 30-50% των ασθενών ωφελούνται από την μέθοδο της αποσύνδεσης, αλλά οι υπόλοιποι όχι.
“Και έτσι η ιδέα ήταν να βρεθεί μια άλλη τεχνική που ίσως είναι πιο κατάλληλη για αυτούς που δεν ανταποκρίνονται”, είπε.
Ο John Piacentini, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του TLC Foundation for Body-Focused Repetitive Behaviors, είπε ότι η τελευταία μελέτη αυξάνει την ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτές τις καταστάσεις:
“Υπάρχουν αρκετά καλές θεραπείες εκεί έξω που οι περισσότεροι κλινικοί γιατροί δεν γνωρίζουν ή δεν κάνουν. Στα άτομα με BFRB αναζητούμε θεραπείες που θα επηρεάσουν ή θα μειώσουν πραγματικά τη σοβαρότητα αυτών των συγκεκριμένων συμπτωμάτων”.
Η νέα αυτή απέδειξε ότι η ιδέα πίσω από τη νέα τεχνική είναι βάσιμη, αλλά απαιτείται περαιτέρω επιβεβαίωση. Πάντως οι περισσότεροι συμμετέχοντες δήλωσαν πολύ ευχαριστημένοι με τα αποτελέσματα.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στην ηλεκτρονική έκδοση του JAMA Dermatology.
