Το επίμονο, έντονο στρες έχει αρνητικές συνέπειες στην υγεία, καθώς επηρεάζει την ομαλή λειτουργία του οργανισμού και διαταράσσει σχεδόν όλα τα όργανα και τα συστήματα. Μεταξύ των δυσμενών συνεπειών του συμπεριλαμβάνονται οι ανασταλτικές επιδράσεις που ασκεί στον φυσιολογικό κύκλο ανάπτυξης της τρίχας.
Οι επιδράσεις αυτές οδηγούν σε αραίωση των μαλλιών, η οποία μπορεί να αναχαιτιστεί αν αντιμετωπιστεί η αιτία της, δηλαδή το στρες. Πολλοί άνθρωποι, όμως, δεν κατορθώνουν να το ελέγξουν επαρκώς, ενώ σε άλλους η τριχόπτωση καθίσταται μη αναστρέψιμη και εμφανής.
«Η έκθεση σε καταστάσεις στρες, ψυχολογικές ή σωματικές, μπορεί όχι μόνο να πυροδοτήσει αλλά και να επιδεινώσει την τριχόπτωση. Αυτό όμως δεν συμβαίνει με τον ίδιο τρόπο σε όλους τους ασθενείς», σημειώνει ο πλαστικός επανορθωτικός και αισθητικός χειρουργός Γεώργιος Βελημβασάκης.
Τρεις τύποι
Όπως εξηγεί, με τα υψηλά επίπεδα στρες σχετίζονται τρεις τύποι τριχόπτωσης:
- Η τριχοτιλλομανία (η ασυναίσθητη συνήθεια τραβήγματος των τριχών)
- Η γυροειδής αλωπεκία (μία αυτοάνοση πάθηση)
- Η τελογενής τριχόπτωση (τριχόρροια)
Η γυροειδής αλωπεκία εκδηλώνεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς επιτίθεται στους θύλακες των τριχών, οδηγώντας σε πτώση τους. Οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του έντονου στρες. Προκαλεί είτε άτριχα σημεία στο τριχωτό της κεφαλής, είτε καθολική απώλεια των μαλλιών.
Όσοι έχουν κληρονομική τριχόπτωση αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες πιθανότητες να χάσουν ταχύτερα τα μαλλιά τους, εάν βιώσουν κάποιο σωματικό ή ψυχολογικό στρες, απ’ ό,τι όταν δεν βρίσκονταν υπό πίεση. Ωστόσο αυτού του είδους η τριχόπτωση συνήθως είναι σταδιακή και περιορίζεται σε ορισμένες περιοχές του τριχωτού. Η οξεία τριχόπτωση, όμως, που προκαλείται από το έντονο στρες εκδηλώνεται συνήθως με απότομη και μαζική απώλεια.
Η τριχόρροια είναι μια διαταραχή του κύκλου της τρίχας. Στους ανθρώπους με έντονο στρες μεγάλος αριθμός τριχοθυλακίων από τη φάση της ανάπτυξης (αναγενής) μπαίνουν στη φάση της ηρεμίας (τελογενής). Ενώ φυσιολογικά μόνο το 10% των μαλλιών του τριχωτού της κεφαλής βρίσκονται σε αυτή τη φάση, όταν υπάρχει τριχόρροια το ποσοστό φτάνει στο 30%. Έτσι, λίγους μήνες μετά το στρεσογόνο γεγονός, ο ασθενής βλέπει, κατά το βούρτσισμα ή το λούσιμο, να χάνονται πολλές τρίχες.
Βιολογικός μηχανισμός
Γιατί όμως επηρεάζει το στρες την υγεία της τρίχας; «Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ εντόπισαν τον βιολογικό μηχανισμό με τον οποίο το χρόνιο στρες βλάπτει τα βλαστοκύτταρα, που βρίσκονται στον θύλακα της τρίχας», απαντά ο κ. Βελημβασάκης. «Τα βλαστοκύτταρα αυτά καθοδηγούν τον κύκλο ανάπτυξης της τρίχας. Κατά την αναγενή φάση, αυτά διαιρούνται για να γίνουν νέα κύτταρα και να φυτρώσουν νέες τρίχες. Στην τελογενή φάση, είναι ανενεργά».
Έως πρότινος οι ειδικοί δεν γνώριζαν με ποιον ακριβώς τρόπο εξασθενεί το χρόνιο στρες τα βλαστοκύτταρα των τριχοθυλακίων. Ωστόσο οι ερευνητές του Χάρβαρντ μελέτησαν τους υποκείμενους μηχανισμούς που συνδέουν το στρες και την τριχόπτωση σε ποντίκια.
Ειδικότερα, εξέτασαν το ρόλο των επινεφριδίων, τα οποία παράγουν βασικές ορμόνες του στρες (κορτικοστερόνη στα ποντίκια και κορτιζόλη στους ανθρώπους). Τα ευρήματα της μελέτης τους δημοσιεύθηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Nature.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η υποβολή των ποντικιών σε ήπιο στρες για πολλές εβδομάδες αύξησε τα επίπεδα κορτικοστερόνης και μείωσε την ανάπτυξη των τριχών. Τα δε τριχοθυλάκιά τους παρέμειναν σε παρατεταμένη φάση ηρεμίας. Όταν αφαιρέθηκαν τα επινεφρίδια των ζώων, μειώθηκε η διάρκεια της τελογενούς φάσης της ανάπτυξης των τριχών και επιταχύνθηκε ο κύκλος αναγέννησης των βλαστοκυττάρων.
Επιπλέον, η αναγέννηση των τριχοθυλακίων δεν επιβραδύνθηκε με την πάροδο της ηλικίας, όπως θα συνέβαινε υπό φυσιολογικές συνθήκες. Αντιθέτως, τα βλαστοκύτταρα των τριχοθυλακίων συνέχισαν να εισέρχονται στη φάση της ανάπτυξης και να αναγεννούν τριχοθυλάκια καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Τα ευρήματα αυτά εξηγούν γιατί το στρες οδηγεί στην τριχόπτωση, ανέφεραν οι ερευνητές.
Η αντιμετώπιση
«Το στρες και η τριχόπτωση δεν είναι απαραιτήτως μόνιμα, χωρίς να αποκλείεται αυτή η πιθανότητα. Εάν το άγχος τεθεί υπό έλεγχο, τα μαλλιά ίσως να ξαναφυτρώσουν. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που η απώλεια των μαλλιών είναι οριστική. Τότε ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης είναι η μεταμόσχευση μαλλιών», τονίζει ο κ. Βελημβασάκης.
Οι σύγχρονες τεχνικές εξασφαλίζουν την αφαίρεση τριχοθυλακίων από περιοχές που υπάρχει τριχοφυΐα (δότριες περιοχές) και την εμφύτευσή τους εκεί που δεν υπάρχουν μαλλιά (λήπτριες περιοχές).
«Η τοποθέτηση των τριχοθυλακίων γίνεται υπό φυσική γωνία και σε σημεία όπου το αποτέλεσμα θα είναι αρμονικό για την ηλικία του ασθενούς», διευκρινίζει ο ειδικός. «Το αποτέλεσμα είναι τόσο φυσικό που κανείς δεν μπορεί να το εντοπίσει υπό οποιαδήποτε κατάσταση ή συνθήκη. Η μεταμόσχευση είναι απολύτως ανεκτή καθώς γίνεται υπό τοπική αναισθησία. Το αποτέλεσμά της αρχίζει να γίνεται ορατό μετά από 3 μήνες, ενώ ολοκληρώνεται μέσα σε ένα έτος».
Η μεταμόσχευση μαλλιών γίνεται πια με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, χωρίς τομές και ράμματα. «Δεν έχει παρενέργειες και χρόνο αποθεραπείας, επαναφέρει την εικόνα που είχε ο ασθενής πριν από την πτώση τους και μαζί με αυτήν και τη χαμένη αυτοπεποίθηση του», καταλήγει ο κ. Βελημβασάκης.
Φωτογραφία: iStock
