Υπάρχουν περίπου 600 εκατομμύρια κυψελίδες στους πνεύμονες, που συνολικά μπορούν να καλύψουν μια επιφάνεια περίπου 75 τ.μ. (το μέγεθος ενός γηπέδου τένις). Οι αεροθύλακες, που έχουν το πάχος ενός κυττάρου, επιτρέπουν μια κρίσιμη ανταλλαγή: αφήνουν το οξυγόνο από τον αέρα που αναπνέουμε να εισέλθει στο αίμα και αποβάλλουν το διοξείδιο του άνθρακα.
Η πνευμονία διαταράσσει αυτήν την ανταλλαγή: Στην πνευμονία οι κυψελίδες μολύνονται και γεμίζουν με υγρό. Υπάρχουν πολλά είδη παθογόνων οργανισμών που μπορεί να προκαλέσουν πνευμονία. Οι πιο συνηθισμένοι είναι οι ιοί ή τα βακτήρια.
Τι ακριβώς συμβαίνει και προκύπτει πνευμονία
Αυτοί οι μικροσκοπικοί εισβολείς εισέρχονται στον οργανισμό από σταγονίδια στον αέρα που εισπνέουμε, ή όταν αγγίζουμε τα μάτια, την μύτη, ή το στόμα, έχοντας προηγουμένως ακουμπήσει μία μολυσμένη επιφάνεια. Κατόπιν συναντούν την πρώτη γραμμή άμυνας της αναπνευστικής οδού: την αναπνευστική βλεννογόνο. Αυτή αποτελείται από βλέννα που παγιδεύει τους εισβολείς και τριχίδια τα οποία μεταφέρουν τη βλέννα προς το στόμα, απ’ όπου και αποβάλλεται με τον βήχα.
Μερικοί όμως εισβολείς μπορεί να περάσουν από την αναπνευστική βλεννογόνο στους πνεύμονες, όπου συναντούν τις κυψελίδες. Επειδή οι κυψελίδες λειτουργούν ως κρίσιμα σημεία ανταλλαγής μεταξύ του αίματος και του αέρα, έχουν τους δικούς τους εξειδικευμένους τύπους λευκών αιμοσφαιρίων (μακροφάγα) που καταπολεμούν ξένους οργανισμούς τυλίγοντας και τρώγοντάς τους.
Όταν οι παθογόνοι μπαίνουν στους πνεύμονες τα μακροφάγα τους καταστρέφουν. Το ανοσοποιητικό στέλνει για βοήθεια επιπλέον λευκά αιμοσφαίρια στις κυψελίδες. Καθώς αυτά τα αμυντικά κύτταρα πολεμούν τα παθογόνα δημιουργείται φλεγμονή και παράγεται υγρό ως υποπροϊόν αυτής.
Όταν αυτό το υγρό συσσωρεύεται, δυσκολεύει την ανταλλαγή αερίων στις κυψελίδες. Καθώς το επίπεδο του διοξιδείου του άνθρακα στο αίμα αυξάνεται, το σώμα αναπνέει γρήγορα για να το αποβάλλει και να λάβει πιο πολύ οξυγόνο. Η γρήγορη αναπνοή είναι από τα πιο συνήθη συμπτώματα της πνευμονίας. Το σώμα επίσης προσπαθεί να αποβάλλει το υγρό από τις κυψελίδες με τον βήχα.
Θεραπεία – Αντιμετώπιση
Ο προσδιορισμός των αιτιών της πνευμονίας μπορεί να είναι δύσκολος, αλλά μόλις προσδιοριστούν, οι γιατροί μπορούν να χορηγήσουν αντιβιοτικά, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν αντιβακτηριακές ή αντιικές θεραπείες.
Οι θεραπείες με αντιβιοτικά βοηθούν τον οργανισμό να καταπολεμήσει την λοίμωξη. Καθώς οι παθογόνοι μικροοργανισμοί μειώνονται, το σώμα σταδιακά αποβάλλει ή απορροφά το υγρό και τα νεκρά κύτταρα. Μετά από περίπου μία εβδομάδα συνήθως τα χειρότερα συμπτώματα εξαφανίζονται αν και η πλήρης ίαση μπορεί να πάρει μέχρι και έναν μήνα.
Οι περισσότεροι υγιείς ενήλικοι μπορούν να περάσουν την πνευμονία στο σπίτι. Αλλά για μερικές ομάδες η πνευμονία μπορεί να γίνει πολύ σοβαρή και να χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο, χορήγηση οξυγόνου, ή άλλη ιατρική θεραπεία, για να καταπολεμηθεί η λοίμωξη.
Το κάπνισμα καταστρέφει τα τριχίδια, μειώνοντας την ικανότητά τους να αποβάλουν την κανονική ποσότητα βλέννας, πόσο μάλλον την αυξημένη ποσότητα που παράγεται με την πνευμονία. Γενετικές και αυτοάνοσες διαταραχές αυξάνουν την ευαισθησία σε παθογόνα, που μπορεί να προκαλέσουν πνευμονία.
Πότε η πνευμονία μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο
Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι είναι πιο ευάλωτοι καθώς έχουν ασθενέστερο ανοσοποιητικό σύστημα. Και αν κάποιος έχει ιογενή πνευμονία, ο κίνδυνος βακτηριακής μόλυνσης της αναπνευστικής οδού είναι μεγαλύτερος.
Πολλοί θάνατοι από πνευμονία οφείλονται σε ανεπαρκή πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα. Μερικές φορές, όμως, ακόμα και με την κατάλληλη θεραπεία, η μάχη του σώματος ενάντια στην πνευμονία είναι άνιση και προκαλεί φλεγμονές σε όλο το σώμα, όχι μόνο στους πνεύμονες. Αυτός είναι μεν προστατευτικός μηχανισμός, αλλά αν αυτή την κατάσταση διαρκεί, κάποια όργανα σταματούν να λειτουργούν προκαλώντας σοκ και σε ορισμένες περιπτώσεις, θάνατο!
Πώς μπορούμε λοιπόν να αποτρέψουμε την πνευμονία;
Η σωστή διατροφή, η σωματική άσκηση και ο επαρκής ύπνος βοηθούν τον οργανισμό να καταπολεμά τις μολύνσεις. Τα εμβόλια προστατεύουν από κοινά παθογόνα που προκαλούν πνευμονία, ενώ το τακτικό πλύσιμο των χεριών αποτρέπει την εξάπλωση των μικροβίων και προστατεύει τους πιο ευάλωτους από σοβαρή πνευμονία.
