Τσικνοπέμπτη, μία εθιμοτυπική γιορτή της Ορθοδοξίας καθώς οι άνθρωποι προετοιμάζονται για τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής. Τη γιορτάζουμε τη δεύτερη Πέμπτη του Τριωδίου, ενώ η προέλευσή της πηγάζει από τις βακχικές γιορτές στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη όπου εξευμενίζονταν οι θεοί από την τσίκνα των κρεάτων. Η προέλευση του εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου.
Οι Απόκριες γιορτάζονται επί τρεις εβδομάδες, που ονομάζονται Προφωνή, Κρεατινή και Τυροφάγος. Η τέταρτη ημέρα της Κρεατινής είναι η Τσικνοπέμπτη, που πραγματοποιείται κάποιες ημέρες πριν από την έναρξη της μεγάλης νηστείας της Σαρακοστής και κάπως έτσι ξεκινούν οι αποκριάτικες εκδηλώσεις. Σημειώνεται πως Απόκρια σημαίνει αποχή από το κρέας, όπως και η λέξη καρναβάλι- carnival που προέκυψε από τη λατινική φράση «carnem levare» ή «carnis levamen», που σημαίνει «διακοπή της βρώσης κρέατος».
Η επιλογή της Πέμπτης ως ημέρας τσικνίσματος αποδίδεται στην ορθόδοξη παράδοση, καθώς η Τετάρτη και η Παρασκευή είναι ημέρες νηστείας. Την Τσικνοπέμπτη επιβάλλεται το ψήσιμο κρέατος στα κάρβουνα και πρέπει η τσίκνα να φθάσει στο κάθε σπίτι. Σύμφωνα με τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης». Επίσης, σύμφωνα με τον λαογράφο Γεώργιο Αικατερινίδη, την Τσικνοπέμπτη, σφάζονται σε πολλά μέρη τα χοιρινά, κυρίως στη νότια Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά. Το Σάββατο όμως της ίδιας εβδομάδας, καθώς και τα δύο επόμενα Σάββατα, της Τυρινής και εκείνο της πρώτης εβδομάδας της Σαρακοστής, των Αγίων Θεοδώρων, είναι αφιερωμένα στη μνήμη των πεθαμένων.
Στα Ψυχοσάββατα αυτά φαίνεται ότι συνεχίζεται αρχαία συνήθεια, αν λάβουμε υπόψη ότι στα Ανθεστήρια, που τελούνταν στην αρχαία Αθήνα την ίδια περίπου εποχή που σήμερα είναι οι Αποκριές, η τρίτη ημέρα, οι Χύτροι, ήταν ημέρα των ψυχών, με προσφορές πανσπερμίας στους νεκρούς και σπονδές από νερό πάνω στους τάφους.
Παρόμοιες γιορτές έχουν και άλλες χώρες, όπως το Weiberfastnacht στη Γερμανία και τη MardiGras (“Λιπαρή Τρίτη”) στη Γαλλία, που όμως αντιστοιχεί στην Ορθόδοξη Καθαρά Δευτέρα.
enikos.gr
