Το 1815 έμεινε γνωστό ως το «έτος χωρίς καλοκαίρι»: η παγκόσμια θερμοκρασία έπεσε, οι καλλιέργειες κατέρρευσαν, οι άνθρωποι λιμοκτονούσαν, πανδημία χολέρας εξαπλώθηκε και δεκάδες χιλιάδες πέθαναν.
‘Ηταν η χρονιά που το ηφαίστειο του όρους Ταμπόρα της Ινδονησίας, άλλαξε τον κόσμο. Στην ισχυρότερη έκρηξη που έχει καταγραφεί στην ιστορία, ένα τεράστιο σύννεφο μικροσκοπικών σωματιδίων που αντανακλούσαν τον ήλιο ψηλά στην ατμόσφαιρα, εξαπλώθηκε στον πλανήτη ψύχοντάς τον κατά 1 βαθμό Κελσίου.
Περισσότερα από 200 χρόνια μετά, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ο κόσμος μπορεί να αντιμετωπίσει άλλη μία παρόμοια καταστροφή.
«Το ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πότε», δήλωσε ο Μάρκους Στόφελ, καθηγητής κλιματικής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης. «Τα γεωλογικά στοιχεία υποδηλώνουν πιθανότητα 1 προς 6 για μια τεραστίων διαστάσεων έκρηξη ηφαιστείου αυτόν τον αιώνα, δήλωσε στο CNN.
Αυτή τη φορά, ωστόσο, θα συμβεί σε έναν κόσμο που έχει αλλάξει πολύ, έναν κόσμο που όχι μόνο είναι πιο πυκνοκατοικημένος αλλά και που έχει υπερθερμανθεί λόγω της κλιματικής κρίσης.
«Η επόμενη μαζική έκρηξη θα προκαλέσει χάος, υπογράμμισε ο Στόφελ. Και «η ανθρωπότητα είναι εντελώς απροετοίμαστη».
Πώς επηρεάζεται το κλίμα
Ως γνωστόν, τα ηφαίστεια διαμορφώνουν γεωλογικά τον πλανήτη – συμβάλλουν στη δημιουργία των ηπείρων, επηρεάζουν την σύσταση της ατμόσφαιρας και μπορούν να αλλάξουν το κλίμα.
Καθώς εκρήγνυνται, εκτοξεύουν ένα κοκτέιλ λάβας, τέφρας και αερίων, συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του άνθρακα που θερμαίνει τον πλανήτη, αν και σε ποσότητες που επισκιάζονται από αυτές που παράγει ο άνθρωπος καίγοντας ορυκτά καύσιμα.
Ωστόσο οι επιστήμονες, ενδιαφέρονται περισσότερο για ένα άλλο αέριο: το διοξείδιο του θείου.
Μια μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη μπορεί να προωθήσει διοξείδιο του θείου μέσω της τροπόσφαιρας – το τμήμα της ατμόσφαιρας όπου αναπτύσσονται οι καιρικές συνθήκες- στη στρατόσφαιρα, το στρώμα περίπου 7 μίλια πάνω από την επιφάνεια της Γης.
Εκεί, σχηματίζονται μικροσκοπικά σωματίδια αερολύματος τα οποία διασκορπίζουν το ηλιακό φως, αντανακλώντας το πίσω στο διάστημα και ψύχοντας τον πλανήτη από κάτω.
Τα σωματίδια «θα ταξιδέψουν σε όλο τον κόσμο και θα διατηρηθούν για μερικά χρόνια», δήλωσε ο Άλαν Ρόμποκ, καθηγητής για το κλίμα στο Πανεπιστήμιο Ράτγκερς, ο οποίος έχει περάσει δεκαετίες μελετώντας τα ηφαίστεια.
Όταν το όρος Πινατούμπο στις Φιλιππίνες εξερράγη το 1991, εκτόξευσε περίπου 15 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του θείου στη στρατόσφαιρα. Αυτή δεν ήταν μια ισχυρή έκρηξη όπως του Ταμπόρα, αλλά και πάλι ψύχθηκε ο κόσμος κατά περίπου 0,5 βαθμούς Κελσίου για αρκετά χρόνια.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η τεράστια έκρηξη του Σάμαλας στην Ινδονησία το 1257 συνέβαλε στην έναρξη της «Μικρής Εποχής των Παγετώνων», μιας ψυχρής περιόδου που διήρκεσε εκατοντάδες χρόνια.
Κι όμως δεν είναι θετική εξέλιξη
Καθώς ο κόσμος αντιμετωπίζει την υπερθέρμανση του πλανήτη, μια περίοδος ψύξης μπορεί να ακούγεται θετική. Οι επιστήμονες όμως λένε ότι ισχύει το αντίθετο.
Πρώτον, υπάρχει ο άμεσος αντίκτυπος. Υπολογίζεται ότι 800 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε ακτίνα περίπου 60 μιλίων από ένα ενεργό ηφαίστειο- μια τέτοια έκρηξη θα μπορούσε να εξαφανίσει μια ολόκληρη πόλη.
Μακροπρόθεσμα, οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι κατακλυσμιαίες. Μια πτώση της θερμοκρασίας κατά 1 βαθμό Κελσίου μπορεί να ακούγεται μικρή, αλλά πρόκειται για τον μέσο όρο. «Ο αντίκτυπος σε ορισμένες περιοχές θα είναι πολύ μεγαλύτερος», δήλωσε η Μέι Τσιμ, γεωεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.
Βαρύ πλήγμα στις καλλιέργειες σιτηρών
Ο ψυχρότερος καιρός, η μικρότερη ηλιακή ακτινοβολία και η μεταβολή των βροχοπτώσεων θα μπορούσαν να επηρεάσουν καλλιέργειες σιτηρών σε πολλές χώρες ταυτόχρονα, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ρωσίας, πλήττοντας την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και ενδεχομένως οδηγώντας σε πολιτικές εντάσεις, ακόμη και σε πόλεμο, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση των ασφαλιστών Lloyd’s.
Ο αντίκτυπος σε ανθρώπινο και οικονομικό επίπεδο θα ήταν τεράστιος. Σε ένα ακραίο σενάριο, παρόμοιο με αυτό του Ταμπόρα, οι οικονομικές απώλειες θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 3,6 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο κατά το πρώτο έτος, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Lloyd’s.
Επιπλέον, η ψυχρότερη περίοδος δεν θα προσέφερε καμία ανακούφιση από την κλιματική αλλαγή- μέσα σε λίγα χρόνια, ο πλανήτης θα επέστρεφε στην προηγούμενη κατάσταση.
Η επόμενη έκρηξη θα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε. Υπάρχουν περιοχές που οι επιστήμονες παρακολουθούν, όπως η Ινδονησία, μια από τις πιο ενεργές ηφαιστειακά περιοχές του πλανήτη, και το Γέλοουστοουν, στις δυτικές ΗΠΑ, το οποίο έχει να βιώσει μια τεράστια έκρηξη εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.
«Αλλά ποια θα είναι η επόμενη και πότε – αυτό εξακολουθεί να είναι αδύνατο να προβλεφθεί», δήλωσε ο Στόφελ.
naftemporiki.gr
