του Νικόλαου Παπανικολόπουλου
Μετά την κρίση των Ιμίων, το Μάιο του 1996, στην Τουρκία εκδόθηκε το Εγχειρίδιο των Στρατιωτικών Τουρκικών Ακαδημιών Πολέμου (TURK HARP AKADEMILERI KOMUTANLIGI).
Στο κεφάλαιο των συμπερασμάτων (σελ.123-137) με τίτλο: «Τα νησιά, νησίδες και βραχονησίδες του Αιγαίου, γεωγραφική – ιστορική – νομική ανασκόπηση και εισηγήσεις πολιτικής – EGE ADA, ADACIK VE KAYALIKLARININ, COGRAFI – TARIHI – HUKUKI DURUMU VE UYGULANAN POLITIKALAR», γίνεται ονομαστική αναφορά σε 152 ελληνικά νησιά, νησίδες και βραχονησίδες από τον Έβρο μέχρι και την Κρήτη για τα οποία (κατά τους Τούρκους) το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους είναι αμφισβητούμενο.
Μεταξύ άλλων, στο Εγχειρίδιο γίνεται αναφορά και «…στην επεκτατική πολιτική των Ελλήνων, που τις περισσότερες φορές χωρίς πόλεμο αλλά με τετελεσμένα γεγονότα επεκτείνουν τα εδάφη της Ελλάδας… Όπως φάνηκε και με την κρίση των βραχονησίδων Kardak (Ίμια) στις αρχές του 1996, που έφερε στην επιφάνεια την ύπαρξη αμφισβητούμενων νησιών νησιδίων και βραχονησίδων, η Ελλάδα έκτος από τα νησιά και τις παρακείμενες νησίδες που της δόθηκαν στο Αιγαίο με τις συμφωνίες της Λωζάνης και Παρισιού, ισχυρίζεται ότι έχει δικαίωμα και στα νησιά, νησίδες και βραχονησίδες που βρίσκονται υπό την κυριαρχία της Τουρκίας… Η Τουρκία σημείωσε τακτική νίκη στην κρίση των βραχονησίδων Kardak…».
Αντίγραφο αυτού του κεφαλαίου, υπό μορφή «Μνημονίου», οι Τούρκοι το κατέθεσαν σε Διεθνείς Οργανισμούς και στην Ε.Ε. Μάλιστα, τις θέσεις αυτές του Εγχειριδίου τις έθεσαν στο Βουκουρέστι στις 29 Απριλίου 1996, στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Πάγκαλου και Γκιονενσάι.
Από τότε, από αυτά τα 152 ελληνικά νησιά, νησίδες και βραχονησίδες, δύο (2) βρίσκονται στην επικαιρότητα. Κυρίως για τις «ελληνοτουρκικές ναυμαχίες» που γίνονται πέριξ αυτών και μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Είναι τα Ίμια (ανατολικά και δυτικά) κοντά στην Κάλυμνο και η Ζουράφα (Λαδόξερα) δίπλα στη Σαμοθράκη. Είναι πολύ μικρά και δεν σημειώνονται στους γεωγραφικούς άτλαντες. Για να τα ανακαλύψεις πρέπει να κάνεις μεγάλη μεγέθυνση μόνο σε ναυτικούς χάρτες και μόνο σ’ ένα μικρό τμήμα τους.
Πάνω σε αυτά τα Ελληνικά ξερονήσια, ξασπρισμένα από τους αέρηδες και την αλμύρα της θάλασσας, εδώ και 25 χρόνια, ντόπιοι και ξένοι «παίζουν» θέτοντας σε κίνδυνο τα κυριαρχικά μας δικαιώματα στο Αιγαίο.
Η Τουρκία αμφισβητεί το καθεστώς τους, αποσκοπώντας στη δημιουργία εικόνας κυριαρχικής ασάφειας στο Αιγαίο με αποδέκτη την παγκόσμια κοινότητα. Οι ΗΠΑ κρατούν ίσιες αποστάσεις, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση εθελοτυφλεί, εγκλωβισμένη στο διαχρονικό φιλοτουρκισμό της γερμανικής πολιτικής και στα διμερή οικονομικά συμφέροντα.
Πέριξ αυτών, μέσα στην αιγιαλίτιδα ζώνη των 6 ν.μ. δηλαδή μέσα στα χωρικά μας ύδατα όπου ασκούμε πλήρη κυριαρχία, αλιεύουν τουρκικά αλιευτικά με παράλληλη, σχεδόν καθημερινή, παρενόχληση των Ελλήνων αλιέων, στην άσκηση της αλιευτικής τους δραστηριότητας, με έντονη παρουσία τουρκικών πολεμικών πλοίων και ακταιωρών και ενίοτε την παρουσία τουρκικών υδρογραφικών – ερευνητικών πλοίων.
Σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS 82), εξ ορισμού (άρθρο 121) όλα τα νησιά, οι νησίδες, οι βραχονησίδες και οι βράχοι, και εν προκειμένω και τα Ίμια και η Ζουράφα, ανεξάρτητα του γεωλογικού – γεωγραφικού προσδιορισμού τους, έχουν αιγιαλίτιδα ζώνη και δεν επηρεάζουν την έννοια της κυριαρχίας.
Η αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους, δημιουργεί περιοχές αμφισβητούμενης κυριαρχίας, καλούμενες και «γκρίζες ζώνες», ώστε να εμφανιστεί το Αιγαίο σαν μία θάλασσα, όπου ναι μεν υπάρχουν ελληνικά κατοικημένα νησιά σ’ όλη σχεδόν την έκτασή του, αλλά αυτά δεν οριοθετούν και τη συνοριακή γραμμή Ελλάδας – Τουρκίας.
Δυστυχώς, το θέμα αναδεικνύεται μόνο όταν προκύπτει κάποιο σοβαρό περιστατικό ή ατύχημα σε ελληνικό περιπολικό ή αλιευτικό σκάφος. Στη συνέχεια, «χάνεται» μέσα στα ευχολόγια των Υπουργών, τις ανταλλαγές… υπηρεσιακών απόψεων και μετά… επικρατεί… «σιγή ιχθύος»…
Είναι προφανές ότι εάν η Τουρκία αποκτούσε την κυριαρχία έστω και μιας μόνο βραχονησίδας, θα ανέτρεπε οριστικά το υφιστάμενο νομικό καθεστώς και θα άλλαζε ριζικά τον χαρακτήρα του Αιγαίου.
Ας τα γνωρίσουμε καλύτερα.
Τα Ίμια
Στα Δωδεκάνησα, δύο περίπου ναυτικά μίλια νοτιοανατολικά της νησίδας Καλόλιμνος, βρίσκονται οι νησίδες Ίμια. Στους επίσημους ναυτικούς χάρτες αναφέρονται με τη συντομογραφία «Νες Ίμια». Περίπου 2,4 μίλια ανατολικά των νησίδων Ίμια βρίσκεται η τουρκική βραχονησίδα Gavus Adasi.
Τα ανατολικά Ίμια με υψόμετρο 14 μέτρα και βάθη θαλάσσης από 5 μέχρι 35 μέτρα και τα δυτικά Ίμια με υψόμετρο 21 μέτρα και βάθη από 7 μέχρι 35 μέτρα. Έχουν συνολική έκταση 10 στρέμματα. Μάλιστα, στα δυτικά Ίμια μέχρι και τον Απρίλιο του 2004, υπήρχε κτηνοτροφική δραστηριότητα. Διοικητικά υπάγονται στο Δήμο Καλύμνιων.
Η προσάραξη του τουρκικού φορτηγού πλοίου “Figen Akat” στα ανατολικά Ίμια, το βράδυ της 25ης Δεκεμβρίου 1995, ήταν η ευκαιρία για τους Τούρκους να δημοσιοποιήσουν τη θεωρία τους, περί «γκρίζων ζωνών» και να ισχυροποιήσουν τη θέση τους για την ανατροπή της Συνθήκης της Λωζάνης και του status quo στο Αιγαίο.
Με τη συνθήκη της Λωζάνης (1923) η Τουρκία παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία (άρθρο 15). Η περιοχή που βρίσκονται τα Ίμια αναφέρεται ρητά και ειδικά στην Ιταλοτουρκική συμφωνία του 1932 και το Ελληνοτουρκικό πρωτόκολλο της 28ης Δεκεμβρίου 1932 που ακολούθησε για την οροθέτηση της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ των Μικρασιατικών ακτών και της Δωδεκανήσου. Στη Συμφωνία διαλαμβάνονται 37 σημεία. Στο σημείο 30 αναφέρεται ρητά ότι η συνοριακή γραμμή περνά από το μέσο της απόστασης μεταξύ των βραχονησίδων Κardak (Ίμια) και Κato (Ανατόλια).
Με τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων (1947) μεταξύ Συμμαχικών Δυνάμεων και της Ιταλίας, η Ελλάδα διαδέχτηκε την Ιταλία στα Δωδεκάνησα (άρθρο 14). Μια απλή ματιά στο χάρτη, αρκεί για να διαπιστωθεί ότι τα Ίμια ανήκουν στην Ελληνική επικράτεια.
Για τους Τούρκους, τα Ίμια ήταν η αφορμή και η αρχή για το γκριζάρισμα όλου του Αιγαίου.
Η Ζουράφα (ή Λαδόξερα)
Σε όλες τις ναυτικές εκδόσεις (χάρτες, πλοηγούς, φαροδείκτες κλπ), ελληνικές και διεθνείς, η Ζουράφα αναφέρεται με την ονομασία (Zourafa) ως ελληνική νησίδα (islet) της νήσου Σαμοθράκης (Samothraki island) στην οποία υπάρχει φάρος (Light) ύψους 8 μέτρων για σήμανση μεμονωμένου κινδύνου (Isolated danger) με «χαρακτηριστικό» δυο λευκές αναλαμπές ανά 10 δευτερόλεπτα (Fl2W 10s). Έχει κατασκευαστεί και συντηρείται από την Υπηρεσία Φάρων του Πολεμικού Ναυτικού. Βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 6 ν.μ. από το Ακρωτήριο Άγκιστρο της Σαμοθράκης και υπερδιπλάσια (14 ν.μ.) από την πλησιέστερη τουρκική ακτή, την Άκρα Γκρέμια. Ο φάρος της είναι καταχωρημένος στους ελληνικούς φαροδείκτες με α/α 6900 και στους διεθνείς με α/α Ε 4556,8.
Με τη Συνθήκη της Λωζάνης (1923) η Σαμοθράκη περιήλθε στην Ελλάδα. Η νησίδα Ζουράφα δεν κατονομάζεται αλλά η Συνθήκη (Τμήμα Α’, Εδαφικοί όροι, άρθρο 12) αναφέρει «…αι νήσοι αι κείμεναι εις μικρότεραν απόστασιν των τριών μιλίων της ασιατικής ακτής, παραμένωσιν υπό τουρκικήν κυριαρχίαν…» και συνεπώς είναι σαφέστατα ελληνική.
Σε δημοσιευμένη μελέτη το 1897 με τίτλο “Τα Ζγοράφα ως κέντρο των σεισμών της Σαμοθράκης και λείψανο τεσσάρων νήσων του Θρακικού Πελάγους προ αμνημονεύτων χρόνων καποντισθεισών”, υπάρχει η εξής αναφορά: «…Στα Ζγοράφα, σε καιρό γαλήνης και νηνεμίας, διακρίνεται κάποια υγρή, ελαιώδη ουσία που επιπλέει επί των πέριξ υδάτων, που αποπνέει οξεία οσμή πετρελαίου. Η ύφαλος αυτή εφείλκυσε κατά πρώτον την προσοχήν μου τω 1874, οπότε, επιβαίνων ιστιοφόρου πλοίου και ευρεθείς εν καιρώ γαλήνης πλησίον αυτής, ηδυνήθην ιδίοις όμμασι να ιδώ την επί της θαλάσσης πλέουσαν ελαιώδη ουσίαν, να δοκιμάσω εξ ιδίας αντιλήψεως και πεισθώ επί τέλους, ότι πρόκειται ενταύθα περί πετρελαίου, του οποίου η πηγή βεβαίως κείται εν τω σωματι του υφάλου…». Αυτός είναι ο λόγος που οι ψαράδες την ονομάζουν και «Λαδόξερα».
Με το Ν.Δ. 462/1969, είχε επικυρωθεί η Σύμβαση Ελληνικού Δημοσίου και της Αμερικανικής εταιρείας Oceanic Exploration Company, για αναζήτηση, έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στο Θρακικό πέλαγος που περιελάμβανε τη Θάσο, τη Σαμοθράκη και τη Ζουράφα. Οι περιοχές αποτυπώθηκαν, ως αναπόσπαστο μέρος της Σύμβασης, στο ναυτικό χάρτη αριθ. 1086 του Βρετανικού Ναυαρχείου. Το καλοκαίρι του 1975, ακριβώς ένα χρόνο μετά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο ακυρώθηκε η Σύμβαση του 1969 και συνομολογήθηκε νέα (Νόμος 98/1975) η οποία πλέον δεν αναφερόταν στο Θρακικό και στη ΖΟΥΡΑΦΑ αλλά, …μόνον εις συγκεκριμένην θαλάσσιαν περιοχήν του Θρακικού, Δυτικώς της νήσου Θάσου γνωστήν ως «Ανακάλυψις ΠΡΙΝΟΣ», η οποία λειτουργεί μέχρι και σήμερα.
Οι Τούρκοι, επί μισό αιώνα, με πάμπολλους τρόπους, επιζητούν την ανατροπή του status quo στο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ.
Για αυτό, πρέπει να είμαστε σε συνεχή εγρήγορση, επαγρύπνηση, συμφιλιωμένοι, με εθνική ομοψυχία και με ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις για να μην αναγκαστούμε ποτέ να αποδεχτούμε τον ντροπιαστικό όρο «όχι πλοία, όχι στρατιώτες, όχι σημαίες».
Το 1996, χάσαμε μια πολύ σημαντική μάχη για το Αιγαίο. Ας μη χαθεί και ο «πόλεμος».
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ. (ε.α)
