Η ψωρίαση είναι μια χρόνια δερματοπάθεια, κατά την οποία τα κύτταρα του δέρματος στις πάσχουσες περιοχές ανανεώνονται ανά τέσσερις έως έξι ημέρες και όχι ανά 28 έως 30 που είναι ο φυσιολογικός ρυθμός ανανέωσης.
Τα πλεονάζοντα δερματικά κύτταρα δημιουργούν τις χαρακτηριστικές ψωριασικές πλάκες. Είναι διαφορετικά στο χρώμα και σκληρά στην αφή, ορατά «μπαλώματα», που πιο συχνά αναπτύσσονται:
- Στους αγκώνες
- Στα γόνατα
- Στις παλάμες
- Στα πέλματα
- Στο κρανίο
- Στη μέση
Τα συμπτώματα της ψωρίασης ποικίλουν ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου. Μπορεί να είναι από ήπια έως σοβαρά, από δερματικά έως και γενικευμένα σωματικά και ψυχικά. Τα πιο συχνά δερματικά συμπτώματα είναι:
- Ευαισθησία
- Κνησμός (φαγούρα)
- Αίσθημα καύσου
- Ψωριασικές πλάκες
Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά την απομάκρυνση των πλακών με το ξύσιμο εμφανίζεται στικτή αιμορραγία (λέγεται αιματηρή δρόσος).
«Ένα ποσοστό 30% των ατόμων με ψωρίαση μπορεί επίσης να εμφανίσει ψωριασική αρθρίτιδα», τονίζει ο κ. Κωνσταντίνος Μηλεούνης, διευθυντής δερματολόγος-αφροδισιολόγος στο Metropolitan Hospital. «Επιπλέον, για πολλά άτομα η ψωρίαση έχει σημαντικό συναισθηματικό αντίκτυπο, καθώς αισθάνονται υποχρεωμένα να δίνουν εξηγήσεις στο φιλικό, οικογενειακό και επαγγελματικό τους περιβάλλον».
Ποιοι μπορεί να προσβληθούν
Η ψωρίαση δεν κάνει διακρίσεις. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε, ανά πάσα στιγμή της ζωής του, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας. Είναι, όμως, λίγο πιο συχνή σε άτομα ηλικίας 20-35 ετών.
Αφορά εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο (το 2-3% του παγκόσμιου πληθυσμού). Πιστεύεται ότι οφείλεται στην έκφραση ορισμένων γονιδίων, τα γονίδια υπάρχουν εκ γενετής. Ωστόσο το αν ή πότε θα ενεργοποιηθούν, σχετίζεται με περιβαλλοντικούς και ψυχικούς παράγοντες.
Οι εκλυτικοί παράγοντες
Παρόλο που η ψωρίαση αποτελεί μια ενδογενή κατάσταση (έκφραση γονιδίων), άγνωστο παραμένει ακόμη τι ακριβώς την ενεργοποιεί. Όπως προαναφέρθηκε, θεωρείται δεδομένο ότι εμπλέκονται εξωγενείς παράγοντες όπως περιβαλλοντικοί και ψυχολογικοί.
Στους πιθανούς παράγοντες που μπορεί να την πυροδοτήσουν συμπεριλαμβάνονται:
- Το στρες και οι στρεσογόνες καταστάσεις
- Η παχυσαρκία
- Το αλκοόλ
- Το κάπνισμα
- Ορισμένα φάρμακα
- Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο
- Ο ψυχρός και ξηρός καιρός
- Ορισμένες ιώσεις
Ωστόσο, παράγοντες που σε κάποια άτομα φαίνεται να επηρεάζουν την εμφάνισή της, δεν την επηρεάζουν σε άλλα. Γι’ αυτό τον λόγο, ο ακριβής προσδιορισμός των παραγόντων αυτών γίνεται εξατομικευμένα, σε διάλογο και συνεργασία με τον δερματολόγο ιατρό, τονίζει ο δρ Μηλεούνης.
Δεν είναι μεταδοτική
Η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτική, ούτε απειλεί κατά κανένα τρόπο τη δημόσια υγεία. Προκαλείται από μια πιο έντονη δραστηριότητα, μια υπεραντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του ιδίου του πάσχοντος, και όχι από κάποιον ιό ή βακτήριο. Οι ασθενείς την εκδηλώνουν, δεν την «κολλούν» και δεν την μεταδίδουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο.
Δεν έχει σχέση με την ψώρα
Η ψωρίαση δεν έχει επίσης καμία σχέση με την ψώρα και δεν πρέπει να συγχέονται οι δύο δερματοπάθειες. Όπως εξηγεί ο δρ Μηλεούνης:
- Η ψώρα είναι μία μεταδοτική ασθένεια του δέρματος που προκαλείται από ένα παράσιτο (ακάρεο)
- Η ψωρίαση είναι μια μη μεταδοτική αυτοάνοση δερματοπάθεια.
Η λανθασμένη συσχέτιση ανάμεσα στις δύο καταστάσεις οφείλεται στο γεγονός ότι:
- Και οι δύο αφορούν το δέρμα
- Είναι ομόρριζες. Η ονομασία και των δύο προέρχεται από το ρήμα ψάω-ψω, που σημαίνει ψαύω, ψηλαφώ, τρίβω, ομαλύνω δια της τριβής (δηλαδή ξύνω το σημείο του κνησμού).
Πως αντιμετωπίζεται
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια νόσος με εξάρσεις και υφέσεις. Υπάρχουν πολλοί τρόποι άμβλυνσης των συμπτωμάτων της, αλλά καμία θεραπεία δεν οδηγεί στην ίαση. Οι ασθενείς καλούνται να μάθουν να ζουν με αυτήν. Στους τρόπους καταπράϋνσης των συμπτωμάτων της συμπεριλαμβάνονται:
- Αλλαγές στον τρόπο ζωής και τη διατροφή
- Καλύτερη διαχείριση του άγχους
- Αρκετές φαρμακευτικές αγωγές, συμπεριλαμβανομένων βιολογικών φαρμάκων που προκαλούν έως και 100% ύφεση των συμπτωμάτων
Η θεραπεία της ψωρίασης καθορίζεται με βάση τον τύπο της. Υπάρχουν αρκετοί τύποι ψωρίασης και ειδικότερα:
- Η ψωρίαση στα νύχια
- Η ψωρίαση του τριχωτού της κεφαλής
- Η σταγονοειδής
- Η ανάστροφη
- Η φλυκταινώδης
- Η ερυθροδερμική
Τα βιολογικά φάρμακα
Τα βιολογικά φάρμακα άρχισαν να αναπτύσσονται στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ιατρικής στο πεδίο της θεραπείας. «Η ανάπτυξη βιολογικών φαρμάκων υψηλής αποτελεσματικότητας τα τελευταία τριάντα χρόνια έφερε επανάσταση στη θεραπεία της μέτριας και της βαριάς μορφής ψωρίασης», τονίζει ο δρ Μηλεούνης.
Όπως εξηγεί, σήμερα είναι διαθέσιμα τα βιολογικά φάρμακα νέας γενιάς. Αυτά έχουν επιλεκτική δράση, καθώς στοχεύουν συγκεκριμένες ανοσορρυθμιστικές ουσίες που λέγονται κυτταροκίνες (κυρίως την ιντερλευκίνη 17 και την ιντερλευκίνη 23).
Χάρη σε αυτή τους τη δράση, τα σύγχρονα βιολογικά φάρμακα εμφανίζουν μειωμένη τοξικότητα. Επιτρέπουν επίσης την καλύτερη ανοχή στη θεραπεία και αυξάνουν την αποτελεσματικότητά της εναντίον της ψωρίασης, σε σύγκριση ακόμα και με τα πρώτης γενιάς βιολογικά φάρμακα. Έτσι, μπορεί να επιφέρουν έως και 100% ύφεση των συμπτωμάτων της ψωρίασης με μεγαλύτερη ασφάλεια από οποιαδήποτε άλλη αγωγή.
Πρώτα η αποδοχή
Για να αντιμετωπιστεί, όμως, η ψωρίαση, το πρώτο βήμα είναι η αποδοχή της, τονίζει ο ειδικός. Η αποδοχή είναι το κλειδί για την εύρεση της κατάλληλης θεραπείας για κάθε ασθενή ξεχωριστά.
Όπως, όμως, οι ίδιοι παράγοντες δεν πυροδοτούν την ψωρίαση με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα άτομα, έτσι και οι ίδιες θεραπείες δεν λειτουργούν με το ίδιο τρόπο σε όλα τα άτομα. Επομένως, «το δεύτερο σημαντικό βήμα για την αντιμετώπισή της είναι η βοήθεια που θα δώσετε εσείς στον δερματολόγο σας για την προσαρμογή της αγωγής, περιγράφοντάς του τα αποτελέσματά της πάνω σας», καταλήγει ο δρ Μηλεούνης.
Φωτογραφία: iStock
