Στυτική δυσλειτουργία: Η διάγνωση και οι θεραπευτικές δυνατότητες – Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια

Για την πάθηση της στυτικής δυσλειτουργίας γράφει στο enikos.gr ο Μιχαήλ Δημόπουλος, ιατρός ουρολόγος ανδρολόγος, ενεργό μέλος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και πρώην συνεργάτης του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Ο γιατρός απαντά στα πιο κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν στην πάθηση, όπως τι ακριβώς είναι η στυτική δυσλειτουργία, ποια είναι τα πιο συχνά ψυχογενή αίτια, ποια είναι τα οργανικά αίτια, τι ρόλο παίζουν οι λάθος αντιλήψεις αλλά και τι θεραπευτικές δυνατότητες έχουμε σήμερα

Ο μηχανισμός της στύσης

Η στύση ξεκινά με τα ερωτικά ερεθίσματα που μέσω των νεύρων του πέους προκαλούν χαλάρωση των λείων μυϊκών ινών των αιματικών κόλπων, με αποτέλεσμα αύξηση της αρτηριακής παροχής στο πέος, η οποία γίνεται μέσω των 2 σηραγγωδών αρτηριών. Κεντρικά, σε κάθε σηραγγώδες σώμα υπάρχει η σηραγγώδης αρτηρία που εξασφαλίζει τη βασική παροχή αίματος κατά τη στύση. Η αρτηρία αυτή διακλαδίζεται σε πολλές μικρές αρτηρίες σε σχήμα ελίκων, τις ελικοειδείς αρτηρίες. Καθεμιά από αυτές καταλήγει σε έναν αιματικό κόλπο, τον οποίο γεμίζει με αίμα κατά την στύση. Οποιαδήποτε αλλοίωση ή απόφραξη του αρτηριακού δικτύου, όπως σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, καρδιαγγειακή νόσο, υπερχοληστεριναιμία, προκαλεί αρτηριακή ανεπάρκεια και επομένως αγγειακή στυτική δυσλειτουργία, που εκδηλώνεται ως αδυναμία να πετύχει ο άντρας σκληρή στύση.

Η αρτηριακή παροχή, όμως, δεν αρκεί για την επίτευξη της στύσης. Χρειάζεται συγχρόνως να κλείσει και το φλεβικό δίκτυο, που αντίστοιχα με τις αρτηρίες ξεκινά με μικρές φλέβες από κάθε αιματικό κόλπο. Οι μικρές αυτές φλέβες ενώνονται σε μεγαλύτερες που πορεύονται ανάμεσα στον μαλακό στυτικό ιστό και τον σκληρό ινώδη χιτώνα που περιβάλει τα σηραγγώδη σώματα. Η αύξηση της πίεσης μέσα στους αιματικούς κόλπους συμπιέζει τις φλέβες πάνω στον σκληρό ινώδη χιτώνα. Έτσι, το φλεβικό δίκτυο κλείνει, με συνέπεια να έχουμε είσοδο αίματος στα σηραγγώδη, αλλά μειωμένη ή καθόλου έξοδο. Τυχόν βλάβη του μηχανισμού αυτού, από τα ίδια αίτια που προκαλούν και την απόφραξη των αρτηριών, προκαλεί φλεβική διαφυγή, που χαρακτηρίζεται από αδυναμία διατήρησης της στύσης, δηλαδή, ενώ επιτυγχάνει ο άντρας στύση, αυτή χάνεται πριν από την εκσπερμάτιση.

Τι είναι η στυτική δυσλειτουργία;

Είναι η μόνιμη ή περιοδική αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης της στύσης, για να υπάρξει μία επιτυχημένη σεξουαλική επαφή. Αυτό διαφέρει από τον ορισμό της σεξουαλικής δυσλειτουργίας, ο οποίος είναι ευρύτερος και περιλαμβάνει διαταραχές της ερωτικής επιθυμίας, της εκσπερμάτισης, του οργασμού και της ικανοποίησης. Ένα παροδικό επεισόδιο στυτικής δυσλειτουργίας δεν είναι αναγκαστικά σημαντικό και μπορεί να συμβεί στον καθένα. Αν, όμως, αυτό επαναλαμβάνεται ή είναι μόνιμο, θα πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό σας. Αν δεν το αντιμετωπίσετε, με την πάροδο του χρόνου πιθανότατα θα σας προκαλέσει άγχος, προβλήματα στη σχέση σας και μείωση της αυτοπεποίθησής σας. Μπορεί να φαίνεται δύσκολο να μιλήσετε για κάτι τόσο προσωπικό, ακόμη και στον γιατρό σας αλλά θα πρέπει να γνωρίζετε ότι είναι ένα πρόβλημα υγείας, το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί.

Τα τελευταία 25 χρόνια, άλλαξαν όλα γύρω από τη στυτική δυσλειτουργία. Μάθαμε πού οφείλεται, πόσο συχνή είναι, βρήκαμε διαγνωστικές εξετάσεις που εντοπίζουν το πρόβλημα. Σε ό,τι αφορά στις θεραπείες, από τις επεμβατικές θεραπείες των πεϊκών προθέσεων και των ενδοπεϊκών ενέσεων τη δεκαετία του ’80, προχωρήσαμε στη μεγάλη επανάσταση με τα από του στόματος φάρμακα της στύσης, με την κυκλοφορία της σιλδεναφίλης (Viagra ™) το 1998. Ακολούθησαν η ταδαλαφίλη (Cialis™) και η βαρδεναφίλη (Levitra™). Πρόσφατα, κάναμε ένα ακόμη μεγάλο βήμα με τα κρουστικά κύματα, μία θεραπεία που δεν αντιμετωπίζει μόνο το σύμπτωμα, αλλά στοχεύει στην αιτία του προβλήματος, όταν αυτό είναι αγγειακό.

Πόσο συχνά είναι τα προβλήματα στύσης;

Εξαρτάται από την ηλικία, αφού στις νέες ηλικίες κάτω των 40 ετών το πρόβλημα αντιμετωπίζουν 1 στους 20 άντρες, στα 40 με 60 προβλήματα έχουν 1 στους 10 και πάνω από τα 60 έτη ένας στους 5 άντρες. Στην Ελλάδα, παρά την έλλειψη μεγάλης επιδημιολογικής μελέτης, η εκτίμηση είναι ότι υπάρχουν πάνω από 500.000 άντρες που ζουν με το πρόβλημα.

Ποιες ηλικίες έχουν συχνότερα πρόβλημα;

Οι άντρες, μετά τα 50 έτη, συνήθως έχουν οργανικό πρόβλημα. Ας μην ξεχνάμε ότι η στύση είναι κατά βάση ένα αγγειακό φαινόμενο, αφού, για να επιτευχθεί, θα πρέπει να αυξηθεί η αιματική ροή και το πέος να γεμίσει με αίμα. Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι το 70% των προβλημάτων της στύσης οργανικής αιτιολογίας οφείλονται σε αγγειακά αίτια. Μάλιστα, μία κακής ποιότητας στύση μπορεί να είναι ένδειξη προβλήματος στην καρδιά. Μελέτες έχουν δείξει ότι η αγγειακή στυτική δυσλειτουργία προηγείται κατά 3 έτη της στεφανιαίας νόσου. Ύστερα από συζήτηση με τον γιατρό ή η από επίσκεψη σε έναν Ουρολόγο, μπορεί να διαπιστωθεί εάν υπάρχει αγγειακό αίτιο. Αυτό γίνεται με μία ειδική εξέταση, το δυναμικό triplex αγγείων πέους μετά από ενδοσηραγγώδη έγχυση αγγειοδραστικών ουσιών.

Έχουν και οι νέοι πρόβλημα;

Τα οργανικά αίτια είναι σπάνια σε ηλικίες κάτω των 50 ετών. Όμως, η ικανοποιητική σεξουαλική λειτουργία δεν προϋποθέτει μόνο το να λειτουργεί καλά το σώμα, αλλά και να ενεργοποιούνται οι κατάλληλοι ψυχολογικοί μηχανισμοί. Όλες οι μελέτες δείχνουν πως 9/10 νέοι άντρες κάτω των 40 ετών, χωρίς προβλήματα υγείας, βιώνουν κάποιο σεξουαλικό πρόβλημα και αυτό είναι ψυχογενούς αιτιολογίας. Πολλοί άντρες δυσκολεύονται να πιστέψουν πως το πρόβλημά τους ενδέχεται να είναι ψυχολογικό. Αυτό αντικατοπτρίζει κοινές αντιλήψεις, σύμφωνα με τις οποίες τα ψυχολογικά προβλήματα είναι σημάδια αδυναμίας, και ο άντρας θα πρέπει να είναι σε θέση να τα ξεπερνάει μόνος του. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όμως, όπου προκύπτει πρόβλημα στύσης σε έναν νέο άντρα, αυτό οφείλεται σε μία τυχαία «κακή» εμπειρία, όπου ξαφνικά προσπάθησε και δεν κατάφερε να πετύχει ή να διατηρήσει τη στύση του.

Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια στους νέους;

Συνήθως, το πρόβλημα παρουσιάζεται στο ξεκίνημα της σεξουαλικής ζωής των νέων ή σε μία καινούργια γνωριμία ή ακόμη και λόγω της χρήσης του προφυλακτικού. Μια ευκαιριακή αποτυχία, κάποια στιγμή, πιθανότατα θα φέρει άγχος για την επόμενη φορά, και μια δεύτερη αποτυχία θα οδηγήσει σε μία σειρά αποτυχημένων προσπαθειών. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ο άντρας δεν μπορεί να επικεντρώσει την προσοχή του στα σεξουαλικά ερεθίσματα και, όπως είναι φυσικό, η στύση δεν προκαλείται ή προκαλείται μεν, αλλά χάνεται, κατά τη διάρκεια της πράξης (πιο συχνά μετά τη διείσδυση). Αυτό καταγράφεται ως μία αποτυχία σημαντική, του προκαλεί άγχος για το κατά πόσο θα ανταποκριθεί την επόμενη φορά, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε επανάληψη αυτής της αρνητικής εμπειρίας. Έτσι, η προσοχή του άντρα στρέφεται στην ποιότητα της στύσης του και όχι στην ερωτική του σύντροφο και στα σεξουαλικά ερεθίσματα. Η συγκεκριμένη κατάσταση λέγεται άγχος επίδοσης και συχνά αποτελεί τη μοναδική αιτία του προβλήματος. Το άγχος αυτό αυξάνεται με κάθε εμπειρία αποτυχημένης στύσης, με αποτέλεσμα να δημιουργείται φαύλος κύκλος, που συχνά οδηγεί και σε αποφυγή των σεξουαλικών επαφών.

Τα πιο συχνά ψυχογενή αίτια στυτικής δυσλειτουργίας

• αμηχανία μπροστά σε νέα σύντροφο
• άγχος ανταπόκρισης στη σεξουαλική διάθεσή της
• άγχος επίδοσης κατά τη σεξουαλική πράξη
• άγχος ανταπόκρισης στη σεξουαλική διάθεση της συντρόφου
• άγχος για την εικόνα σώματος μπροστά στη σύντροφο
• ενοχές από κάποιο μυστικό του προς τη σύντροφο (απιστία)
• κάποιο σημαντικό πρόβλημα (π.χ. οικογενειακό ή επαγγελματικό) εκείνη την περίοδο
• έχει προηγηθεί μία ιδιαίτερα κουραστική ημέρα
• έχει προηγηθεί έξοδος με υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• λόγω περιορισμών χρονικών ή περιβάλλοντος σε σχέση με τη σεξουαλική πράξη

Τι ρόλο παίζουν οι λάθος αντιλήψεις;

Μελέτες σε διαφορετικούς κοινωνικούς και πολιτισμικούς πληθυσμούς έδειξαν πως τα προβλήματα στύσης ήταν πιο συχνά στους άντρες που πίστευαν ότι πρέπει πάντα να έχουν στύση, ανεξάρτητα από τις συνθήκες και πως πρέπει πάντα να ικανοποιούν τις σεξουαλικές ανάγκες της συντρόφου τους. Πεποιθήσεις σαν κι αυτές βρίσκονται βαθιά ριζωμένες ακόμη και στους πιο ώριμους και συγκροτημένους άντρες. Ωστόσο, φαίνεται να αποτελούν πρόσφορο έδαφος, για να δημιουργηθεί και να συντηρηθεί το άγχος επίδοσης!

Το μυστικό για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι οι νέοι με πρόβλημα άμεσα να ζητήσουν βοήθεια ειδικού σεξολόγου, που θα τους βοηθήσει να το ξεπεράσουν γρήγορα. Δυστυχώς, όμως, αντί να απευθυνθούν στους εξειδικευμένους ψυχολόγους/ψυχιάτρους, προτιμούν είτε τη σιωπή είτε την εύκολη δήθεν λύση, το φάρμακο. Όπως και αν έχει, είναι ένα ιατρικό πρόβλημα, και δεν πρέπει να το κρύβουν, γιατί, όσο καθυστερούν τη θεραπεία, τόσο πιο δύσκολη αυτή γίνεται.

Έως ποια ηλικία πρέπει να ζητάμε βοήθεια;

Η σεξουαλική δραστηριότητα μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας. Πολλοί αμφισβητούν τη σημαντικότητα της σεξουαλικής ζωής στην τρίτη ηλικία, παρότι όλα τα επιστημονικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων κάθε ηλικίας. Εφόσον λοιπόν ένας άντρας έχει διάθεση για σεξουαλική ζωή, η ηλικία δεν είναι αποτρεπτικός παράγοντας. Οι θεραπείες που υπάρχουν σήμερα είναι ασφαλείς και για τις μεγαλύτερες ηλικίες, και πρέπει να προσφέρονται σε όλους, εφόσον δεν υπάρχει αντένδειξη.

Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια στυτικής δυσλειτουργίας;

Η επίτευξη της στύσης είναι μια εξαιρετικά σύνθετη διαδικασία, στην οποία συμμετέχουν ο εγκέφαλος, ορμόνες, νεύρα, μύες, αγγεία και φυσικά τα συναισθήματα και ανώτερες ψυχικές λειτουργίες, όπως οι αισθήσεις, η μνήμη και η προσοχή. Μια διαταραχή στη διαδικασία αυτή μπορεί να είναι αίτιο στυτικής δυσλειτουργίας. Τα προβλήματα μπορεί να είναι οργανικά, στην πορεία, όμως, θα προστεθεί και το άγχος, το οποίο θα επιδεινώσει το πρόβλημα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και ανάστροφα, ενώ συχνά υπάρχει εξαρχής ένας συνδυασμός οργανικών και ψυχολογικών παραγόντων.

Τα πιο συχνά οργανικά αίτια είναι:

• Καρδιολογικές παθήσεις
• Απόφραξη των αγγείων
• Υψηλή χοληστερόλη και τριγλυκερίδια
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Μεταβολικό σύνδρομο (συνδυασμός αυξημένου σωματικού λίπους γύρω από τη μέση, υψηλής αρτηριακής πίεσης, αυξημένων επιπέδων ινσουλίνης, υψηλής χοληστερίνης)
• Παχυσαρκία
• Νευρολογικά νοσήματα, όπως κακώσεις του νωτιαίου μυελού, νόσος του Πάρκινσον και Σκλήρυνση κατά Πλάκας
• Ορμονικές διαταραχές (π.χ. χαμηλή τεστοστερόνη)
• Νόσος Peyronie (ανάπτυξη ουλώδους πλάκας στον ινώδη χιτώνα του πέους)
• Φάρμακα, όπως αντιψυχωτικά, αντικαταθλιπτικά, αντι-ισταμινικά, διουρητικά, αντιυπερτασικά κ.ά.
• Κάπνισμα
• Χρήση ναρκωτικών
• Αλκοολισμός
• Θεραπείες για καρκίνο του προστάτη (ορμονικές, ακτινοθεραπεία, ριζική προστατεκτομή)
• Υπερπλασία του προστάτη (συνυπάρχει συχνά με στυτική δυσλειτουργία)

• Χειρουργικές επεμβάσεις στην πύελο, όπως επεμβάσεις στο παχύ έντερο και στην ουροδόχο κύστη ή στον προστάτη

Τα πιο συχνά ψυχολογικά αίτια είναι:

• Μύθοι γύρω από το σεξ και τις «επιδόσεις»
• Άγχος
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Προβλήματα στην οικογένεια ή στη σχέση
• Δυσκολία στην επίτευξη μιας φυσιολογικής εγκυμοσύνης – υπογονιμότητα
• Άγος επίδοσης/διαταραχή προσοχής
• Αγχώδεις διαταραχές
• Φτωχή σεξουαλική επικοινωνία με την ερωτική σύντροφο
• Κατάθλιψη
• Ψυχιατρικές παθήσεις, όπως σχιζοφρένεια, διαταραχές προσωπικότητας κ.ά.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Ο Ουρολόγος, αρχικά, θα σας πάρει λεπτομερές ιατρικό και κατόπιν σεξουαλικό ιστορικό. Θα πρέπει να μιλήσετε ειλικρινά και να μην ξεχνάτε ότι ο γιατρός είναι εκπαιδευμένος να συζητά τέτοια ευαίσθητα θέματα. Άρα, μιλήστε ανοιχτά μαζί του, για να μπορέσει να σας βοηθήσει.

Στην πρώτη συνέντευξη, λοιπόν, ο γιατρός θέλει να μάθει όλες τις χρήσιμες ιατρικές πληροφορίες, όπως:

• Αντέχετε άλλα προβλήματα υγείας ή χρόνιες παθήσεις
• Τι φάρμακα παίρνετε
• Αν έχετε υποβληθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις και ποιες
• Τυχόν προβλήματα στην ψυχική υγεία σας
• Κατανάλωση και ποσότητα καπνού και αλκοόλ
• Χρήση ουσιών
• Μετά από αυτό, θα παρθεί ένα πλήρες σεξουαλικό ιστορικό, και ενδεικτικά ο γιατρός σας θα σας ζητήσει πληροφορίες, όπως:
• Περιγραφή του προβλήματος της στύσης (πόσο σκληρή γίνεται και πόσο διαρκεί)
• Αν υπάρχουν άλλα σεξουαλικά προβλήματα (επιθυμίας, πρόωρης εκσπερμάτισης κ.ά.)
• Χρόνος από την έναρξη του προβλήματος, αν είναι σταθερό ή περιοδικό και αν είναι σταθερά επιδεινούμενο με τον χρόνο
• Αν ο/η σύντροφος έχει κάποια σεξουαλικά προβλήματα (π.χ. μείωση επιθυμίας ή ύγρανσης λόγω εμμηνόπαυσης)
• Αν η στύση είναι επιτυχής, όταν είστε μόνος (αυνανισμός), ή αν υπάρχουν νυκτερινές/πρωϊνές στύσεις
• Αν έχετε παρατηρήσει παράγοντες που επιδεινώνουν το πρόβλημα (π.χ. μέρος, συγκεκριμένη σύντροφος κ.ά.)
• Αν έχετε δοκιμάσει κάποια θεραπεία στο παρελθόν (π.χ. χάπια)

Με βάση το ιστορικό, συνήθως έχουμε μία εκτίμηση για το αν το πρόβλημα είναι ψυχολογικό ή οργανικό. Άντρες κάτω των 40 ετών, υγιείς, που δεν λαμβάνουν καμιά θεραπεία για οποιαδήποτε πάθηση και στους οποίους το πρόβλημα εμφανίστηκε ξαφνικά, ΔΕΝ χρειάζονται καμιά διαγνωστική εξέταση! Το πρόβλημα είναι ξεκάθαρα ψυχολογικό, και ο Ουρολόγος θα τους παραπέμψει σε σεξολόγο.

Τι διαγνωστικές εξετάσεις υπάρχουν;

Για τους περισσότερους ασθενείς η λήψη ενός καλού ιστορικού (ιατρικού και σεξουαλικού) και η κλινική εξέταση αρκούν, για να τεθεί διάγνωση. Αν, όμως, ο γιατρός σας το κρίνει σκόπιμο, θα σας ζητήσει να υποβληθείτε σε πιο ειδικές εξετάσεις, όπως:

• Εξετάσεις αίματος, όπως για σάκχαρο, χοληστερίνη και τεστοστερόνη. Αν και από αυτές κρίνει ότι έχετε αυξημένο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο, ίσως σας παραπέμψει για μία καρδιολογική εκτίμηση.
• Triplex αγγείων-πέους. Ο γιατρός θα προκαλέσει στύση στο ιατρείο και με τη βοήθεια ενός ειδικού μηχανήματος υπερήχων θα ελέγξει τη λειτουργία των αγγείων του πέους (αρτηριών και φλεβών). Η εξέταση αυτή διαρκεί περίπου μία ώρα.
• Καταγραφή νυκτερινών στύσεων. Γίνεται με τη βοήθεια ενός μηχανήματος, το οποίο προσαρμόζεται στο πέος πριν από τον ύπνο. Σκοπός είναι να καταγράψει τον αριθμό και την ποιότητα των νυκτερινών στύσεων. Η εξέταση γίνεται στο σπίτι του ασθενή και βοηθά τον γιατρό να ξεχωρίσει την ψυχογενή από την οργανική στυτική δυσλειτουργία. Αν από το ιστορικό υπάρχουν ενδείξεις για ψυχολογικό πρόβλημα, ο Ουρολόγος θα σας παραπέμψει για εκτίμηση σε ειδικό σεξολόγο ή ψυχίατρο, αντίστοιχα.

Υπάρχει εξέταση που ξεχωρίζει το ψυχολογικό από το οργανικό πρόβλημα;

Κάθε άντρας από τη γέννησή του μέχρι τη στιγμή, όπου θα εμφανίσει οργανικό πρόβλημα με τη στύση, έχει σε καθένα 8ωρο ύπνο 2-6 στυτικά επεισόδια. Τις νυκτερινές στύσεις δεν τις καταλαβαίνει, γιατί κοιμάται. Μόνο εάν τύχει να ξυπνήσει την ώρα κάποιας στύσης, θα την αντιληφθεί. Με την ειδική συσκευή που λέγεται Rigiscan™, είναι εφικτή η καταγραφή των νυκτερινών στύσεων. Συγκεκριμένα, ο άντρας θα πάρει στο σπίτι του τη φορητή συσκευή και θα κοιμηθεί 2-3 βράδια, ενεργοποιώντας την. Μετά, θα επιστρέψει τη συσκευή στον Ουρολόγο του, και τα αποτελέσματα θα αναλυθούν από τον υπολογιστή. Εάν η εξέταση δείξει καλής ποιότητας νυκτερινές στύσεις, το πρόβλημα φαίνεται ότι είναι ψυχολογικό. Εάν δεν υπάρχουν καλές νυκτερινές στύσεις, τότε πρέπει να υποβληθεί σε triplex αγγείων πέους.

Πώς γίνεται η διάγνωση των αγγειακών προβλημάτων της στύσης;

Εάν είστε πάνω από 50 ετών με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (υψηλή χοληστερόλη ή τριγλυκερίδια, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη) ή ήδη πάσχετε από καρδιαγγειακή νόσο, τότε μάλλον θα χρειαστεί να κάνετε μία ειδική διαγνωστική εξέταση που λέγεται triplex αγγείων πέους. Η εξέταση διαρκεί περίπου 1 ώρα και γίνεται στο ιατρείο. Συγκεκριμένα, ύστερα από ένεση στο πέος φαρμάκων που προκαλούν στύση, γίνεται εκτίμηση της αιματικής ροής στο πέος. Τα αποτελέσματα της εξέτασης είναι χρήσιμα, μόνον όταν καταφέρει ο γιατρός με τα φάρμακα να σας βοηθήσει να πετύχετε μία στύση αντίστοιχη με την καλύτερη στύση που πετυχαίνετε στο σπίτι σας μόνος ή κατά τη διάρκεια ερωτικής επαφής.

Τι θεραπευτικές δυνατότητες έχουμε σήμερα;

Η θεραπεία θα καθοριστεί από το είδος της στυτικής δυσλειτουργίας. Αν το αίτιο είναι ψυχογενές ή υπάρχουν προβλήματα στη σχέση, ένας εξειδικευμένος σεξολόγος θα μπορέσει να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε το πρόβλημα. Συχνά, όταν το πρόβλημα είναι μεικτό, γίνεται συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής θεραπείας.

Για τη στυτική δυσλειτουργία, η οποία οφείλεται σε οργανικά αίτια, οι επιλογές που υπάρχουν είναι:

• Φάρμακα από το στόμα. Υπάρχουν, σήμερα, τρία διαφορετικά φάρμακα (σιλδεναφίλη, βαρδεναφίλη και ταδαλαφίλη). Ο γιατρός σας θα σας δώσει αναλυτικές οδηγίες για τον σωστό τρόπο λήψης, ώστε να έχετε τη μέγιστη αποτελεσματικότητα.
• Θεραπεία με κρουστικά κύματα. Είναι μία νέα μορφή και ίσως η μοναδική θεραπεία που υπάρχει ως σήμερα, η οποία στοχεύει στο γενεσιουργό αίτιο της αγγειακής στυτικής δυσλειτουργίας.
• Συσκευή αντλίας κενού. Είναι μία μέθοδος, κατά την οποία, με μία συσκευή που τοποθετείται μέσα το πέος, δημιουργείται κενό αέρος, και αυτό προκαλεί είσοδο αίματος και διόγκωση του πέους. Στη συνέχεια, τοποθετείται ένας δακτύλιος στη βάση του πέους, για να διατηρηθεί η στύση. Σημαντικό είναι να γνωρίζετε ότι ο δακτύλιος δεν πρέπει να παραμένει τοποθετημένος για διάστημα μεγαλύτερο των 30 λεπτών. Η θεραπεία αυτή δεν είναι καλά αποδεκτή από νεότερους ασθενείς, αφού δεν προκαλεί σκληρή στύση.
• Ενδοσηραγγώδεις ενέσεις. Ο γιατρός σας θα σας εκπαιδεύσει να κάνετε μία ένεση στο πέος, όταν θέλετε να έχετε στύση. Η διαδικασία είναι εύκολη στην εκμάθηση και εφαρμόζεται από εκατομμύρια ασθενείς σε όλον τον κόσμο. Σημαντικό είναι να καθοριστεί η σωστή δόση φαρμάκου, για να αποφευχθεί μία σημαντική επιπλοκή των ενέσεων, ο πριαπισμός, δηλαδή η παράταση της στύσης. Η επιπλοκή αυτή απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση.
• Ορμονοθεραπεία. Εφαρμόζεται σε μικρό ποσοστό ασθενών, οι οποίοι έχουν έλλειψη τεστοστερόνης. Με τα κατάλληλα σκευάσματα που θα σας χορηγήσει ο γιατρός σας, η τεστοστερόνη θα επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα. Σήμερα, χρησιμοποιούνται μία ενέσιμη μορφή (μία ένεση ανά 3μηνο), καθώς και οι τοπικές θεραπείες στο δέρμα (σπρέι, gel).
• Πεϊκή πρόθεση. Εφαρμόζεται, όταν αποτύχουν όλες οι προηγούμενες μορφές θεραπείας. Χειρουργικά τοποθετείται μέσα στα σηραγγώδη σώματα του πέους μία ειδική συσκευή, η οποία μηχανικά προκαλεί στύση, όταν το επιθυμεί ο ασθενής. Στα μειονεκτήματα είναι το υψηλό κόστος. Οι επιπλοκές, αν και σπάνιες, είναι η μόλυνση και η απόρριψη της πρόθεσης (5% των περιπτώσεων). Χρειάζεται καλή ενημέρωση πριν από την τοποθέτησή της, ώστε να μη δημιουργηθούν λάθος προσδοκίες.

Ο γιατρός σας εξατομικευμένα θα σας προτείνει τη θεραπεία ή τον συνδυασμό θεραπειών που είναι κατάλληλος για εσάς, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημά σας.

Ποιες είναι οι πιο συχνές θεραπείες σήμερα;

Για τα ψυχολογικά προβλήματα υπάρχουν ειδικές θεραπείες (γνωστική/συμπεριφορική και sex therapy), που περιλαμβάνουν συναντήσεις ανά 2 περίπου εβδομάδες με ειδικό σεξολόγο και διαρκούν από 1-3 μήνες ανάλογα με το πρόβλημα. Στα οργανικά προβλήματα, ο πιο συχνός τρόπος αντιμετώπισης είναι η φαρμακευτική αγωγή. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα χάπια της στύσης χρησιμοποιούνται και από άντρες με ψυχογενή στυτική δυσλειτουργία, μέχρι να λυθεί το πρόβλημά τους.

Πόσο αποτελεσματικά και ασφαλή είναι τα χάπια της στύσης;

Από το 1998, οπότε κυκλοφόρησε το Viagra™ (σιλδεναφίλη), και 5 χρόνια αργότερα το Cialis™ (ταδαλαφίλη) και το Levitra™ (βαρδεναφίλη), πάνω από 160 εκατομμύρια άντρες τα έχουν χρησιμοποιήσει παγκοσμίως. Αυτό συνέβη, γιατί είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά στο 50-70% των περιπτώσεων, ανάλογα με τη σοβαρότητα του προβλήματος. Επίσης, εφόσον έχει αποκτηθεί τεράστια εμπειρία για την ασφάλεια, είναι πλέον δεδομένο ότι και τα 3 φάρμακα είναι εξίσου ασφαλή. Και μάλιστα, ύστερα από 14 έτη κυκλοφορίας, η μόνη απόλυτη αντένδειξη είναι η συγχορήγηση με τα νιτρώδη, τα γνωστά φάρμακα για τη στηθάγχη.

Έχουν τα φάρμακα διαφορές μεταξύ τους;

Όλα είναι αποτελεσματικά και ασφαλή και χρησιμοποιούνται 1-2 ώρες πριν από την επαφή. Οι διαφορές είναι δύο: α) η ταδαλαφίλη και η νέα μορφή βαρδεναφίλης (που διαλύεται στο στόμα) δεν επηρεάζονται από τη λήψη τροφής και β) η ταδαλαφίλη διαρκεί 36 ώρες, ενώ τα άλλα δύο σκευάσματα 8-12 ώρες. Θα πρέπει, επίσης, να σημειώσουμε ότι η ταδαλαφίλη διατίθεται και σε ημερήσια χορήγηση μικρής δόσης 5mg για όσους έχουν συχνές επαφές και δεν επιθυμούν να τις προγραμματίζουν. Η μορφή αυτή εγκρίθηκε πρόσφατα από το FDA των Η.Π.Α., για να χορηγείται και σε ασθενείς με προβλήματα ούρησης λόγω υπερτροφίας προστάτη, αφού τα φάρμακα της στύσης έχουν δείξει ότι βελτιώνουν σημαντικά και την ούρηση.

Εάν για κάποιον τα χάπια δεν φέρουν αποτέλεσμα, τι επιλογές έχει;

Υπάρχουν οι ενδοπεϊκές ενέσεις, όπου μέσω μιας λεπτής σύριγγας, όπως της ινσουλίνης, γίνεται έγχυση ειδικού φαρμάκου στο πέος. Χρησιμοποιούνται από το 1985 και δίνουν αποτέλεσμα μέσα σε 10 λεπτά, με διάρκεια, αναλόγως της δόσης, που δεν πρέπει να ξεπερνά τη 1 ώρα. Είναι μία θεραπεία δοκιμασμένη, με λίγες επιπλοκές, εφόσον γίνει σωστή ρύθμιση της δόσης από έμπειρο Ουρολόγο.

Εκτός από τη φαρμακευτική θεραπεία, τι άλλες επιλογές υπάρχουν;

Εάν αποτύχουν τα φάρμακα, οι πεϊκές προθέσεις έχουν εξελιχθεί τόσο τεχνολογικά, που προσφέρονται πλέον με εγγύηση εφ’ όρου ζωής. Τοποθετούνται χειρουργικά, με τομή όμως που δεν φαίνεται μετά (στο όσχεο), και επιτρέπουν στον ασθενή τη μηχανική ενεργοποίηση όποτε και για όσο χρόνο θέλει. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι πεϊκές προθέσεις είναι εξαιρετική θεραπεία για ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε ογκολογικές επεμβάσεις στην πύελο, όπως ριζική προστατεκτομή και κολεκτομή, και έχουν υποστεί καταστροφή των περιφερικών νεύρων της στύσης, καθώς και για ασθενείς με τραυματικές κακώσεις στον νωτιαίο μυελό ή στην πύελο.

Τι είναι η νέα μέθοδος των κρουστικών κυμάτων;

Μέχρι σήμερα, οι θεραπευτικές επιλογές για την καταπολέμηση της στυτικής δυσλειτουργίας αγγειακής αιτιολογίας αντιμετώπιζαν περιστασιακά μόνο το σύμπτωμα, αλλά όχι την αιτία, δηλαδή τη μείωση της ροής του αίματος στα σηραγγώδη σώματα του πέους. Με τη νέα θεραπευτική μέθοδο φαίνεται να γίνεται εφικτή πλέον η θεραπεία της πάθησης, αφού τα κρουστικά κύματα προκαλούν επαναγγείωση του πέους.

Τι είναι τα κρουστικά κύματα;

Τα κρουστικά κύματα είναι ηλεκτροϋδραυλικά κύματα (συσκευή Omnispec™), παρόμοια με τα κύματα που χρησιμοποιούνται θεραπευτικά από πολλές ιατρικές ειδικότητες, όπως η Ουρολογία, η Ορθοπεδική, η Καρδιολογία και η Ωτορινολαρυγγολογία. Ο Ουρολόγος χρησιμοποιεί ειδική κεφαλή με κάτοπτρα πάνω στο δέρμα του πέους, μέσω των οποίων μεταφέρονται στην περιοχή-στόχο (σηραγγώδη σώματα του πέους) με μη επεμβατικό τρόπο και εντελώς ανώδυνα τα κρουστικά κύματα.

Πώς γίνεται η εφαρμογή της θεραπείας και πόσο αποτελεσματική είναι;

Η θεραπεία γίνεται σε 12 συνεδρίες των 30 λεπτών σε διάστημα 9 εβδομάδων. Είναι εντελώς ανώδυνη και, το κυριότερο, δεν έχει παρενέργειες. Στους ασθενείς που υποβλήθηκαν στη θεραπεία παρατηρήθηκε αύξηση της αιματικής ροής στο πέος κατά 140%, ενώ το 80% των ασθενών διακόπτουν τη λήψη φαρμάκων για τη στύση μετά τη θεραπεία, αφού δεν τα χρειάζονται πια. Πρόσφατη δημοσίευση έδειξε ότι στους άντρες που δεν ανταποκρίνονται στα φάρμακα, η θεραπεία με κρουστικά κύματα είναι αποτελεσματική, αφού το 70% των αντρών θα ανταποκριθούν μετά τα κρουστικά κύματα στα σκευάσματα για τη στυτική δυσλειτουργία.

Τα σκευάσματα που διαφημίζονται στην τηλεόραση και τα Μ.Μ.Ε. για την αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας και αh3οράζονται από το φαρμακείο χωρίς συνταγή έχουν αποτέλεσμα;

Όχι. Ένα φάρμακο, για να αναπτυχθεί, δοκιμάζεται για 10 περίπου χρόνια σε φαρμακολογικές και κλινικές μελέτες και περνά από πολύ αυστηρές «εξετάσεις», για να πάρει έγκριση από τις κεντρικές ρυθμιστικές αρχές σε Ευρώπη και Αμερική και στην Ελλάδα από τον Ε.Ο.Φ.. Όμως, δεν ισχύει το ίδιο για τα «φυτικά» σκευάσματα. Αυτά επιτρέπεται να εισάγονται και να κυκλοφορούν, χωρίς να έχει προηγηθεί έλεγχος. Θα τα δείτε στις προθήκες των φαρμακείων να αναγράφουν ότι βοηθούν τον ανδρισμό ή τη στύση και μάλιστα να διαφημίζονται στην τηλεόραση, παρά την έλλειψη σχετικών μελετών.

Πρόληψη στυτικής δυσλειτουργίας

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες και παθήσεις που μπορεί να συντελέσουν στην εμφάνιση ή στην επιδείνωση της στυτικής δυσλειτουργίας. Από τα πράγματα που μπορείτε να κάνετε, ώστε να μειώσετε τον κίνδυνο, είναι:

• Διατήρηση σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα ή απώλεια βάρους, αν είστε παχύσαρκος.
• Σωματική άσκηση τουλάχιστον 2 με 3 φορές την εβδομάδα.
• Μεσογειακή διατροφή. Έχει δείξει ότι βοηθά όχι μόνο την καρδιά αλλά και τη στύση.
• Μελέτες σε άντρες με σωματικό βάρος πάνω από το φυσιολογικό και με στυτική δυσλειτουργία έχουν δείξει πως η απώλεια 10% του σωματικού βάρους με μεσογειακή διατροφή και άσκηση μπορεί να λύσει το πρόβλημα, να επανέλθει δηλαδή η ποιότητα της στύσης στα φυσιολογικά.
• Η διακοπή του καπνίσματος. Το κάπνισμα βλάπτει τα αγγεία του πέους και ευθύνεται για στυτική δυσλειτουργία. Διακοπή του καπνίσματος επαναφέρει τα αγγεία σιγά σιγά. Άρα όχι μόνο σταματάμε την καταστροφή τους, αλλά επιτρέπουμε στον οργανισμό να θεραπεύσει τις «πληγές» των αγγείων.
• Διτήρηση χαμηλών επιπέδων χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων.
• Αν πάσχετε από σακχαρώδη διαβήτη, πρέπει να φροντίσετε για διατήρηση των επιπέδων σακχάρου σε ένα αποδεκτό εύρος τιμών που θα σας καθορίσει ο γιατρός σας.
• Ρύθμιση της αρτηριακής υπέρτασης. Κάποια αντιυπερτασικά φάρμακα, όπως κάποια διουρητικά, επιδρούν αρνητικά στη στύση. Συζητήστε το πρόβλημα με τον γιατρό σας, και αυτός θα σας προτείνει λύση.
• Ό,τι είναι κακό για την καρδιά είναι κακό και για τις στύσεις σας!
• Μελέτες έχουν δείξει ότι αγγειακή στυτική δυσλειτουργία παρατηρείται 3 χρόνια πριν από την εκδήλωση στεφανιαίας νόσου. Αυτό συμβαίνει, γιατί τα αγγεία της στύσης είναι πολύ μικρότερα από αυτά της καρδιάς και αποφράσσονται εύκολα και πρώτα!
• Η αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών. Και τα δύο μπορεί να προκαλούν χαλάρωση και να «βοηθούν» τη διάθεση για σεξ, η σταθερή όμως χρήση τους έχει αποδειχτεί ότι βλάπτει τις στύσεις και τη σεξουαλική ζωή.
• Αντιμετώπιση της δυσθυμίας και κυρίως της κατάθλιψης. Και τα δύο προβλήματα επιβαρύνουν ή προκαλούν στυτική δυσλειτουργία. Επίσης, πολλά αντικαταθλιπτικά φάρμακα προκαλούν στυτική δυσλειτουργία και καθυστερημένη εκσπερμάτιση. Συζητήστε το πρόβλημα με τον γιατρό σας, ώστε να επιλέξει φάρμακα που δεν επηρεάζουν τη σεξουαλική σας ζωή.
• Οι ψυχολογικοί παράγοντες, όπως το stress και το άγχος, προκαλούν ή συμβάλλουν στην εμφάνιση ή/και διατήρηση της στυτικής δυσλειτουργίας. Με τη βοήθεια ειδικού ψυχολόγου/σεξολόγου, προσπαθήστε να τα διαχειριστείτε ή να εμποδίσετε τα συμπτώματα αυτά να επηρεάσουν τις διαπροσωπικές σας σχέσεις.

O Μιχαήλ Δημόπουλος είναι ιατρός ουρολόγος ανδρολόγος, ενεργό μέλος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και πρώην συνεργάτης του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με το ιατρείο που βρίσκεται στη Λεωφ. Δημοκρατίας 19 στο Κερατσίνι, τηλ. 2104622268, κιν.6979673995, email: michalis_dimopoulos@yahoo.com

https://www.enikos.gr/