Η ισταμίνη είναι μια χημική ουσία που εμπλέκεται στο ανοσοποιητικό σας σύστημα, στην σωστή πέψη και στο κεντρικό νευρικό σας σύστημα. Ως νευροδιαβιβαστής, μεταδίδει σημαντικά σήματα από το σώμα σας στον εγκέφαλό σας. Είναι επίσης ένα συστατικό του οξέος στομάχου, το οποίο είναι αυτό που σας βοηθά να διασπάτε τις τροφές στο στομάχι σας.
Ίσως να είστε ήδη εξοικειωμένοι με την ισταμίνη, καθώς σχετίζεται με το ανοσοποιητικό σύστημα. Αν έχετε εποχιακές, ή τροφικές αλλεργίες, ίσως έχετε παρατηρήσει ότι τα αντιισταμινικά φάρμακα παρέχουν γρήγορη ανακούφιση από τα συμπτώματά σας. Αυτό συμβαίνει επειδή ο ρόλος της ισταμίνης στο σώμα είναι να προκαλέσει άμεση φλεγμονώδη αντίδραση. Χρησιμεύει ως “κόκκινη σημαία” στο ανοσοποιητικό σας σύστημα, ειδοποιώντας το σώμα σας για πιθανούς “εισβολείς”.
Η ισταμίνη αναγκάζει τα αιμοφόρα αγγεία να διογκώνονται ή να διαστέλλονται, έτσι ώστε τα λευκά αιμοσφαίρια να μπορούν να βρουν γρήγορα και να επιτεθούν στην λοίμωξη ή το πρόβλημα. Η συσσώρευση ισταμίνης είναι αυτό που σας προκαλεί πονοκέφαλο και σας αφήνει να νιώθετε σαν έχετε “φούντωση”, φαγούρα και κακή διάθεση. Αυτό είναι μέρος της φυσικής ανοσολογικής αντίδρασης του σώματος, αλλά αν ο οργανισμός σας δεν μπορεί να διασπάσει σωστά την ισταμίνη, τότε ίσως έχετε αυτό που ονομάζουμε δυσανεξία στην ισταμίνη ή ισταμινική δυσανεξία.
Δυσανεξία στην ισταμίνη: Συμπτώματα
Επειδή ταξιδεύει σε ολόκληρη την κυκλοφορία του αίματός σας, η ισταμίνη μπορεί να επηρεάσει το έντερο, τους πνεύμονες, το δέρμα, τον εγκέφαλο και ολόκληρο το καρδιαγγειακό σύστημα, συμβάλλοντας σε ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων που συχνά δυσκολεύουν τον εντοπισμό και τη διάγνωση.
Τα κοινά συμπτώματα της δυσανεξίας στην ισταμίνη είναι:
- Πονοκέφαλοι/ημικρανίες
- Δυσκολία στον ύπνο, εύκολη διέγερση
- Υπέρταση
- Ίλιγγος ή ζάλη
- Αρρυθμία ή επιταχυνόμενος καρδιακός ρυθμός
- Δυσκολία στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος
- Ανησυχία/άγχος
- Ναυτία, έμετος
- Κοιλιακές κράμπες
- Εξάψεις/φούντωμα
- Ρινική συμφόρηση, φτάρνισμα, δυσκολία στην αναπνοή
- Μη φυσιολογικός κύκλος εμμήνου ρύσεως
- Κνίδωση
- Κούραση
- Οίδημα ιστών
Δυσανεξία στην ισταμίνη: Τι μπορεί να κάνει την ισταμίνη να φτάσει σε υψηλά επίπεδα
- Αλλεργίες
- Βακτηριακή υπερανάπτυξη
- Διαδερμικό έντερο
- Γαστρεντερική αιμορραγία
- Ζυμωμένο αλκοόλ όπως κρασί, σαμπάνια και μπύρα
- Ανεπάρκεια διαμινικής οξειδάσης (Diamine Oxidase – DAO)
- Πλούσια σε ισταμίνη τρόφιμα
Εκτός από την ισταμίνη που παράγεται στο σώμα σας, υπάρχει επίσης μια ποικιλία τροφίμων που περιέχουν ισταμίνη και προκαλούν την απελευθέρωση ισταμίνης ή εμποδίζουν το ένζυμο που την διασπά, δηλαδή τη διαμινική οξειδάση (DAO).
Δυσανεξία στην ισταμίνη: Τροφές πλούσιες σε ισταμίνη
- Ζυμωμένα αλκοολούχα ποτά, ιδιαίτερα κρασί, σαμπάνια και μπύρα
- Ζυμωμένα τρόφιμα: ξινολάχανο, ξίδι, σάλτσα σόγιας, κεφίρ, γιαούρτι, κομπούτσα κλπ
- Τρόφιμα που περιέχουν ξίδι: τουρσιά, μαγιονέζα, ελιές
- Επεξεργασμένα κρέατα: μπέικον, σαλάμι, πεπερόνι, κρέατα γεύματος και χοτ-ντογκ
- Σύνθετα τρόφιμα: ξινή κρέμα, ξινόγαλα, βουτυρόγαλα κλπ
- Αποξηραμένα φρούτα: βερίκοκα, δαμάσκηνα, σύκα, σταφίδες
- Τα περισσότερα εσπεριδοειδή
- Τυρί μακράς ωρίμανσης, συμπεριλαμβανομένου του κατσικίσιου
- Ξηροί καρποί: καρύδια, κάσιους και φιστίκια
- Λαχανικά: αβοκάντο, μελιτζάνα, σπανάκι και ντομάτες
- Καπνιστά ψάρια και ορισμένα είδη ψαριών: σκουμπρί, τόνος, αντσούγιες, σαρδέλες
Δυσανεξία στην ισταμίνη: Τροφές που απελευθερώνουν ισταμίνη
- Αλκοόλ
- Μπανάνες
- Σοκολάτα
- Γάλα αγελάδας
- Ξηροί καρποί
- Παπάγια
- Ανανάς
- Οστρακοειδή
- Φράουλες
- Ντομάτες
- Σιτάρι
- Πολλά τεχνητά συντηρητικά και βαφές
Δυσανεξία στην ισταμίνη: Τροφές που εμποδίζουν την DAO
- Αλκοόλ
- Ενεργειακά ποτά
- Μαύρο τσάι
- Πράσινο τσάι
Δυσανεξία στην ισταμίνη: Ποιες τροφές είναι καλύτερες αν έχετε πρόβλημα
Αν μετά από όλα αυτά αναρωτιέστε τώρα τι γεύμα μπορείτε να φάτε, δείτε μια λίστα με τις τροφές που έχουν χαμηλή ισταμίνη.
- Φρεσκοψημένο κρέας, πουλερικά (κατεψυγμένα ή νωπά)
- Φρέσκο ψάρι
- Αυγά
- Σπόροι χωρίς γλουτένη: ρύζι, κινόα
- Βιολογικό φυστικοβούτυρο
- Φρέσκα φρούτα: μάνγκο, αχλάδι, καρπούζι, μήλο, ακτινίδιο, πεπόνι, σταφύλια
- Φρέσκα λαχανικά (εκτός από ντομάτες, σπανάκι, αβοκάντο και μελιτζάνα)
- Υποκατάστατα γαλακτοκομικών: γάλα καρύδας, γάλα ρυζιού, γάλα αμυγδάλου κλπ
- Μαγειρικά έλαια: ελαιόλαδο, λάδι καρύδας
- Φυλλώδη βότανα
- Φυτικά τσάγια
Πώς διασπάται η ισταμίνη στον οργανισμό
Μόλις σχηματιστεί, η ισταμίνη είτε αποθηκεύεται είτε διασπάται από ένα ένζυμο. Η ισταμίνη στο κεντρικό νευρικό σύστημα διασπάται κατά κύριο λόγο από την ισταμίνη Ν-μεθυλοτρανσφεράση (histamine N-methyltransferase – HMT), ενώ η ισταμίνη στην πεπτική οδό διασπάται κυρίως από τη διαμινική οξειδάση (DAO). Αν και τα δύο ένζυμα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην καταστροφή της ισταμίνης, η Αμερικανική Εταιρεία Κλινικής Διατροφής διαπίστωσε ότι το DAO είναι το κύριο ένζυμο που είναι υπεύθυνο για τη διάσπαση της απορροφούμενης ισταμίνης. Επομένως, εάν έχετε ανεπάρκεια στο ένζυμο DAO, πιθανόν να έχετε συμπτώματα δυσανεξίας στην ισταμίνη.
Δυσανεξία στην ισταμίνη: Αντιμετώπιση
Αφαιρέστε τις τροφές υψηλής ισταμίνης από την διατροφή σας για 1-3 μήνες. Σε συνεννόηση με τον γιατρό σας πάρτε ένα συμπλήρωμα DAO (συνήθως δύο χάπια σε κάθε γεύμα). Το πιο σημαντικό είναι όμως να βρείτε την αιτία για τη δυσανεξία στην ισταμίνη. Εάν κάποιο φάρμακο είναι αυτό που προκαλεί τη δυσανεξία, είναι απαραίτητο να μιλήσετε με τον γιατρό σας για να σας αλλάξει φαρμακευτική αγωγή.
Ακόμα και αν έχετε από δυσανεξία στην ισταμίνη, ίσως να μην χρειαστεί να αποφεύγετε τις “ένοχες” τροφές για πάντα. Μπορεί να με μια βραχυπρόθεσμη θεραπεία/αντιμετώπιση τα επίπεδα ισταμίνης ή DAO να επιστρέψουν στα φυσιολογικά τους επίπεδα και να είστε καλά. Ανάλογα με την ξεχωριστή κατάσταση του καθενός, μπορεί να διαπιστώσετε ότι μπορείτε ανεχτείτε κάποιες τροφές καλύτερα από κάποιες άλλες.
