Μια σημαντική ανακάλυψη έκαναν ερευνητές από το Ινστιτούτο Francis Crick, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, την Ομάδα Τοπικής Ιστορίας Levens και το Μουσείο Wells and Mendip στην Μ. Βρετανία.
Η ομάδα βρήκε σε ανθρώπινα λείψανα στο Somerset και την Cumbria ηλικίας 4.000 ετών τρία κρούσματα από το Yersinia pestis, το βακτήριο που ευθύνεται για την πανώλη.
Πρόκειται για την παλαιότερη απόδειξη πανώλης στην Μ. Βρετανία μέχρι σήμερα, σύμφωνα με την σχετική δημοσίευση στο Nature Communications. Συγκεκριμένα, η ομάδα εντόπισε δύο περιπτώσεις Yersinia pestis σε ανθρώπινα λείψανα που βρέθηκαν ομαδικό τάφο στο Charterhouse Warren στο Σόμερσετ και μία σε ένα μνημείο στο Levens.
Πήραν μικρά δείγματα σκελετού από 34 άτομα στις δύο θέσεις, ελέγχοντας για την παρουσία Yersinia pestis στα δόντια. Αυτή η τεχνική εκτελείται σε μια εξειδικευμένη μονάδα καθαρού δωματίου όπου τρυπάνε το δόντι και εξάγουν τον οδοντικό πολτό, ο οποίος μπορεί να παγιδεύσει υπολείμματα DNA μολυσματικών ασθενειών.
Στη συνέχεια ανέλυσαν το DNA και εντόπισαν τρεις περιπτώσεις Yersinia pestis σε δύο παιδιά που εκτιμάται ότι ήταν ηλικίας μεταξύ 10-12 ετών όταν πέθαναν και μια γυναίκα ηλικίας μεταξύ 35-45. Η χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα που χρησιμοποιήθηκε έδειξε ότι μάλλον οι τρεις άνθρωποι ζούσαν περίπου την ίδια εποχή.
Η πανώλη είχε προηγουμένως εντοπιστεί σε πολλά άτομα από την Ευρασία μεταξύ 5.000 και 2.500 ετών, μια περίοδο που εκτείνεται στην Ύστερη Νεολιθική και την Εποχή του Χαλκού (ονομάζεται LNBA), αλλά η πανώλη δεν είχε αποδειχτεί στην Μ. Βρετανία μέχρι τώρα. Η ευρεία γεωγραφική εξάπλωση υποδηλώνει ότι αυτό το στέλεχος της πανώλης μπορεί να μεταδόθηκε εύκολα.
Η Εποχή του Χαλκού στην Ευρώπη ξεκίνησε το 3200 π.Χ. και διήρκεσε μέχρι το 800 π.Χ. Ήταν η πρώτη φορά που οι άνθρωποι άρχισαν να εργάζονται με μέταλλο, που χαρακτηρίζεται από τη χρήση χάλκινων αντικειμένων και εργαλείων.
Στην Μ. Βρετανία, η Εποχή του Χαλκού συνέπεσε με την μετακίνηση ανθρώπων εκεί πριν από περίπου 4.400 χρόνια. Αυτή η ομάδα ανθρώπων μπορεί να αναγνωριστεί καθώς θάφτηκαν με διακριτικά αντικείμενα, τα οποία είχαν σχήμα καμπάνας.
Αυτό το στέλεχος της πανώλης (η γενεαλογία της περιόδου LNBA) πιθανότατα εισήχθη στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη περίπου πριν από 4.800 χρόνια από ανθρώπους που επεκτάθηκαν στην Ευρασία. Τώρα αυτή η έρευνα δείχνει ότι επεκτάθηκε και στην Μ. Βρετανία.
Χρησιμοποιώντας ανάλυση της αλληλουχίας του γονιδιώματος, οι ερευνητές έδειξαν ότι αυτό το στέλεχος πανώλης Yersinia pestis μοιάζει πολύ με το στέλεχος που εντοπίστηκε στην Ευρασία την ίδια στιγμή.
Τα άτομα που ταυτοποιήθηκαν δεν είχαν όλα τα γονίδια yapC και ymt, τα οποία εμφανίζονται σε μεταγενέστερα στελέχη πανώλης. Το ymt από τα οποία είναι γνωστό ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην μετάδοση της πανώλης μέσω των ψύλλων. Αυτές οι πληροφορίες είχαν προηγουμένως υποδείξει ότι αυτό το στέλεχος της πανώλης δεν μεταδόθηκε μέσω ψύλλων, σε αντίθεση με μεταγενέστερα στελέχη πανώλης όπως αυτό που προκάλεσε τον Μαύρο Θάνατο.
Επειδή το παθογόνο DNA (DNA από βακτήρια, πρωτόζωα ή ιούς που προκαλούν ασθένειες) αποδομείται πολύ γρήγορα σε δείγματα που μπορεί να είναι ελλιπή ή διαβρωμένα, είναι επίσης πιθανό άλλα άτομα σε αυτούς τους χώρους ταφής να έχουν μολυνθεί με το ίδιο στέλεχος πανώλης.
Ο χώρος του Charterhouse Warren είναι σπάνιος, καθώς δεν ταιριάζει με άλλους χώρους κηδειών από τη χρονική περίοδο. Τα άτομα που θάφτηκαν εκεί φαίνεται να έχουν πεθάνει από τραύματα. Οι ερευνητές εικάζουν ότι η ομαδική ταφή δεν οφειλόταν σε ξέσπασμα πανώλης, αλλά τα άτομα μπορεί απλά να είχαν μολυνθεί τη στιγμή που πέθαναν από τραύματα.
Ο Pooja Swali, πρώτος συγγραφέας και διδακτορικός φοιτητής στο Crick, είπε:
“Η ικανότητα ανίχνευσης αρχαίων παθογόνων από υποβαθμισμένα δείγματα, από χιλιάδες χρόνια πριν, είναι απίστευτη. Αυτά τα γονιδιώματα μπορούν να μας ενημερώσουν για την εξάπλωση και τις εξελικτικές αλλαγές παθογόνων στο παρελθόν και ελπίζουμε να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε ποια γονίδια μπορεί να είναι σημαντικά για την εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών. Βλέπουμε ότι αυτή η γενεαλογία του βακτηρίου Yersinia pestis της πανώλης, συμπεριλαμβανομένων των γονιδιωμάτων από αυτήν τη μελέτη, χάνει γονίδια με την πάροδο του χρόνου, κάτι που προέκυψε και με μεταγενέστερες επιδημίες που προκαλούνται από το ίδιο παθογόνο”.
Ο Pontus Skoglund, επικεφαλής της ομάδας του Εργαστηρίου Αρχαίας Γονιδιωματικής στο Crick, δήλωσε:
“Αυτή η έρευνα είναι ένα νέο κομμάτι του παζλ στην κατανόησή μας για το αρχαίο γονιδιωματικό αρχείο των παθογόνων και των ανθρώπων και για το πώς εξελιχθήκαμε μαζί. Κατανοούμε τον τεράστιο αντίκτυπο πολλών ιστορικών εστιών πανώλης, όπως ο Μαύρος Θάνατος, στις ανθρώπινες κοινωνίες και στην υγεία, αλλά το αρχαίο DNA μπορεί να καταγράψει μολυσματικές ασθένειες πολύ μακρύτερα στο παρελθόν. Η μελλοντική έρευνα θα κάνει περισσότερα για να κατανοήσει το πώς το γονιδίωμά μας ανταποκρινόταν σε τέτοιες ασθένειες στο παρελθόν και την εξελικτική κούρσα ‘εξοπλισμών’ με τα ίδια τα παθογόνα, κάτι που μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τον αντίκτυπο των ασθενειών στο παρόν ή στο μέλλον”.
Πηγή: https://scitechdaily.com
